رفتارهای پرریسک، زندگی جوانان را تهدید می‌کند
به علت شیوع رفتارهای پرریسک و هیجان‌گرایی مطلق در سبک زندگی جوانان، تصادفات جاده‌ای و حوادثی نظیر سقوط از ارتفاع، بیشترین بیماران بستری در بخش‌های مراقبت‌های ویژه در کشور جوانان هستند؛ این در حالی است که بیماران بستری در بخش‌های مراقبت‌های ویژه در دیگر کشورها اغلب سالمندان هستند.
بیان همین خبر از زبان دبیر انجمن مراقبت‌های ویژه ایران کافی است که بهانه‌های وجود این مسئله ازجنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار گیرد. شاید اگر امید مرادی مقدم می‌گفت که از چه زمانی استاندارد سنی پذیرش بیمار در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌های کشورمان تغییر کرده، مستندتر می‌شد آن را به تناسب تغییر شیوه‌های زندگی افراد و به ویژه جوانان در جوامع از جمله جامعه ما نسبت داد.
تغییری که تا پیش از این، علت آن به دوران گذار جامعه از سنتی به مدرن تعبیر می‌شد، اما گویا ماندگاری این دوران گذار فرهنگی و اجتماعی باعث شده جامعه ما هزینه هایی را متحمل شود.
به طوری که مسیر تغییر شیوه‌های زندگی این مرحله، تبدیل به شیوه‌ای برای زندگی شده‌اند. از آسیب‌های شیوه‌های تحمیلی این دوران به زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی ورود مبانی منشورها و تعاریف خاص غرب است که در جهت تحقق اهداف استکباری تدوین و به خارج از مرزهای خود ارائه می‌کند. از جمله حیطه‌های مورد علاقه و توجه این تعاریف، حوزه جوان و جوانی است.
طبق تعریف‌های آمده در منشورهای غربی، جوانی مساوی با هیجان‌گرایی و لذت‌جویی است و سینمای هالیوود، مجلات و تولیدات فرهنگی و اجتماعی نهادینه کردن تحمیل این معانی را دنبال می‌کنند.
ریشه مصائب جوانان
محمدرضا سلیمانی جامعه شناس معتقد است: بیش از ۷۰ درصد مشکلاتی که برای نوجوانان و جوانان به‌وجود می‌آید در ارتباط مستقیم با شیوه زندگی آنهاست.
شیوه زندگی پرخطری که این قشر بیش از دیگران انتخاب می‌کنند،منجر به بروز بسیاری از مشکلات و بیماری‌های مزمن می‌شود و تنها راه حل برون رفت از این وضعیت، تغییر سبک زندگی و نیز آن دسته از رفتارهای پر خطری است که تبدیل به عادت شده‌اند.
وی می‌گوید: اکثر قریب به اتفاق صاحبنظران بر این مقوله اتفاق نظر دارند که جوانی دورانی بسیار بحرانی است که عوامل خطر ضمن تهدید سلامت روانی، اجتماعی و عاطفی جوان می‌توانند بر پیکر وجودی آنها هم تأثیرات جبران ناپذیری وارد آورند. از طرفی زندگی انسان در عصر تکنولوژی و فراتکنولوژی توأم با غفلت از برخی ارزش‌های اجتماعی و شیوع رفتارهای پر خطر و غیر‌بهداشتی بوده است.
سلیمانی در تعریف رفتارهای پرخطر بیان می‌کند: رفتارهایی که سلامت و بهزیستی نوجوانان و جوانان یا افراد جامعه را در معرض خطر قرار می‌دهد. براین اساس رفتارهای پرخطر به دو گروه تقسیم می‌شوند: رفتارهایی که بروز آنها سلامت خود فرد را به خطر می‌اندازند و گروه دوم رفتارهایی هستند که سلامت و تندرستی دیگر افراد جامعه را تهدید می‌کنند.
لذا از آنجایی که درصد خطرپذیری نوجوانان و جوانان نسبت به دیگران بسیار بالاتر است، گرایش بیشتری به این نوع رفتارها در آنها دیده می‌شود. از جمله رفتارهای پرخطر تهدیدکننده دیگران می‌توان به رفتارهای ضد اجتماعی مثل دزدی، پرخاشگری، گریز از خانه و مدرسه، اعتیاد و سوء مصرف مواد، رفتارهای مرتبط با صدمات و جراحات ( مثل خشونت ) اشاره کرد.از جمله رفتارهای پرخطری که برای خود فرد خطرزا هستند نیز می‌توان به مصرف الکل و مصرف سیگار اشاره داشت.
اگر به این آسیب‌ها، تخلیه هیجانات پشت فرمان اتومبیل یا تنها در تهران وجود ۳ میلیون راکب موتوسیکلت و حرکات نمایشی برخی جوانان را نیز بیفزاییم پی می‌بریم که چرا مرگ و میر بیش از ۵۰ درصدی حدود ۱۰ درصد بیماران بیمارستان‌های کشور نگران کننده است و مدیران سلامت تأکید می‌کنند که به علت جوان بودن بیماران بستری در بخش‌های مراقبت‌های ویژه کشور، باید با مدیریت صحیح این نیروهای جوان را دوباره به جامعه برگرداند.
یک بار جایی شنیدم که جوانی در اثر مصرف مواد روانگردان، به خیال اینکه از پشت بام خانه‌شان پله‌ای به آسمان رفته، اولین گام را به سمت پله کذایی برداشته، سقوط کرده و در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان بستری شده است.
بار دیگر جای دیگری شنیدم جوانی سوار بر موتوسیکلت در حالی که بر مرکب چموش هیجان و سرعت سوار بوده تصادف کرده و ضربه به سرش باعث شده سه ماه در بخش مراقبت‌های ویژه بستری باشد.
باید دید که رویکرد جنبش ارتقای سلامت، چطور خواهد توانست مردم را به گونه‌ای توانمند کند که بتوانند مسئولیت سلامتی خود را بپذیرند و شیوه زندگی سالمی را در پیش گیرند.
البته این را هم نباید از قلم انداخت که طیفی از جوانان کشور ما که از هیجان‌گرایی افراطی و رفتارهای پرریسک فاصله گرفته‌اند و تعدادشان هم کم نیست، با تکیه بر ایمان، خودباوری و عقلانیت، افتخارآفرینان عرصه علم، ورزش، تکنولوژی، فرهنگ و پیشرفت ایران هستند.
جوان