سرطان پانکراس، چهارمین سرطان شایع دستگاه گوارش

به گزارش زن فردا به نقل از خراسان ؛ سرطان در نتیجه تکثیر غیرقابل کنترل و بی رویه سلولی رخ می دهد و معمولاً باعث ایجاد تومور یا اختلال در عملکرد ارگان مبتلا می شود. در بعضی بافت ها، توده های سرطانی سبب ایجاد فشار و تهاجم به ارگان های مجاور یا دست اندازی به ارگان های دورتر می شود و در بعضی بافت ها مانند مغز استخوان به اختلالات عملکرد این بافت، کم خونی و دیگر اختلالات می انجامد. سرطان پانکراس یا لوزالمعده پس از سرطان روده بزرگ، مری و معده، چهارمین سرطان شایع دستگاه گوارش است. این سرطان به لحاظ پیش آگهی سرطان بسیار کشنده ای است و پس از سرطان ریه، سینه و پروستات، سرطان پانکراس چهارمین سرطان کشنده در دنیا محسوب می شود.لوزالمعده غده ای است که در قسمت پشت شکم چسبیده به ستون مهره ها قرار دارد و از ۳ قسمت سر، تنه و انتهایی تشکیل شده است و انتهای آن به سمت طحال پیش می رود.اجزای پانکراسپانکراس از دو بخش برون ریز و درون ریز تشکیل شده است. وظیفه بافت ترشحی آن یا بخش برون ریز، ترشح آنزیم هایی به داخل روده باریک است که باعث هضم پروتئین، چربی و کربوهیدرات می شود. بخش درون ریز آن شامل جزایر لانگرهانس است که ترشحات آن مستقیم وارد خون می شود. بیشتر این ترشحات هورمون و در بین هورمون ها معروف ترین آن انسولین است. هر دو بخش پانکراس ممکن است دچار سرطان شود اما سرطان های بخش برون ریز آن شایع تر است. شایع ترین این سرطان ها، آدنوکارسینوم است که در قسمت های مختلف پانکراس ممکن است دیده شود.عوامل خطردکتر نادر میثاق متخصص داخلی و جراح عمومی با بیان این مقدمه به خراسان می گوید: در بروز این عارضه ۲ دسته عوامل محیطی و ارثی نقش دارد، گاهی این سرطان همراه با برخی سرطان های دیگر مشاهده می شود و در برخی موارد یکی از اعضای خانواده فرد مبتلا، به سرطان تخمدان، تیروئید و یا روده بزرگ مبتلاست. مصرف دخانیات و تنباکو در بروز این سرطان نقش دارد و جزو عوامل محیطی محسوب می شود. از سوی دیگر التهاب مزمن پانکراس به ویژه در درازمدت احتمال ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش می دهد همچنین برخی مواد شیمیایی، ویروس ها و عفونت ها در بروز این عارضه نقش دارد.علایم بیماریعلایم سرطان پانکراس اختصاصی نیست و علایم آن شبیه بیماری های دیگر است. یکی از مهم ترین دلایل تشخیص دیرهنگام سرطان پانکراس همین مسئله است. با این حال یکی از علایم شایع در سرطان های سر لوزالمعده، زردی است. وقتی سرطان پانکراس پیشرفت کند، مسیر صفرا را مسدود خواهد کرد و باعث بروز زردی می شود. در بیشتر موارد، این زردی با هپاتیت اشتباه گرفته می شود. این زردی اغلب دردی را متوجه بیمار نمی کند، به ویژه در اوایل دوره بیماری، فرد دردی ندارد. این زردی حالت پیش رونده دارد، مواج است یعنی کم و زیاد می شود. در طول زمان زردی باعث درد در ناحیه پشت و ستون مهره ها می شود و گاهی به شانه و قفسه سینه کشیده می شود.کاهش وزن، بروز ضایعات پوستی، خارش بدن، زرد شدن سفیدی چشم و خونریزی دستگاه گوارش، کم خونی و بی اشتهایی از دیگر علایم ابتلا به سرطان پانکراس است.وی با اشاره به این که در سرطان های ناحیه تنه و انتهایی لوزالمعده کمتر ابتلا به زردی را می بینیم، تصریح می کند: بیشتر مبتلایان این نوع سرطان از دردهای تیرکشنده پشت و کاهش وزن رنج می برند و گاهی در جذب ویتامین های محلول در چربی ازجمله ویتامین K دچار اختلال می شوند.گاهی توده شکمی در قسمت بالا و وسط شکم، بزرگی کیسه صفرا و بزرگی کبد در بیماران مشاهده می شود و در موارد پیشرفته سرطان لوزالمعده به مغز، ریه و مغز استخوان متاستاز پیدا می کند.تشخیص عارضهتشخیص این سرطان به دلیل مشترک بودن علایم آن با بیماری های دیگر و محدودیت در اقدامات تشخیصی دشوار است. پزشکان علایم مشکوک به این سرطان مانند زردی های مواج، پیش رونده، دردهای مزمن شکمی، کاهش وزن توجیه نشده، خارش بدن و توده های ناحیه سر دل را بررسی و با اقدامات تشخیصی، این سرطان را شناسایی می کنند. علاوه بر سونوگرافی و سی تی اسکن برای تشخیص توده های ریز، ایندوسونوگرافی، MRCP, ERCP, MRI نیز برای تشخیص عارضه استفاده می شود.گاهی تومورهای پانکراس مواد شیمیایی ترشح می کند که به تومور مارکر معروف است. مشهورترین تومورمارکر، کارسینو آنتی ژن ۹-۱۹ (۹-۱۹ CA) است که وجود آن نشان دهنده سرطان لوزالمعده است. همچنین گاسترین هم یک هورمون است که باعث افزایش ترشح اسید معده می شود و درنتیجه بیماران به زخم های معده غیرطبیعی، مقاوم به درمان و به تعداد زیاد در اثنی عشر و روده باریک و در قسمت های مختلف دستگاه گوارش مبتلا می شوند.درماندرمان این نوع سرطان چندان کارآمد و موثر نیست و به علت تشخیص دیرهنگام دسترسی مشکل به لوزالمعده به دلیل قرار گرفتن در بطن شکم، عوارض ناشی از برداشتن لوزالمعده و جراحی پیچیده و دشوار آن، موفقیت درمان این سرطان با دیگر سرطان های دستگاه گوارش مانند روده بزرگ، باریک، معده و روده قابل مقایسه نیست. در مواردی که تشخیص زودهنگام باشد، برداشتن پانکراس، قسمتی از معده، اثنی عشر و مجاری صفراوی و بازسازی قسمت های برداشته شده، نتایج خوبی دارد.