سوره: مطففین آیات مبارکه: ۱۷ـ۱

البته بیان نعمت‏هاى جاودان و شادى و سرور بهشتیان، نور امید را در دل مؤمنان روشن مى‏سازد و آنان را در برابر نیش و نوش‏هاى مجرمان دلدارى مى‏دهد تا بر اثر تحقیر و استهزاى آنان اندوهگین نشوند.

مال حرام از راه کم‏فروشى، عامل سقوط انسان است‏. لقمه‏ حرام، انسان را تا مرز کفر پیش مى‏برد. گناه، انسان را به کفر و انکار حقایق وامى‏دارد. بالاتر از گناه، انس گرفتن با گناه است، به گونه‏اى که کم‌فروشى شغل انسان شود.

کم‌فروشى هر صنفى متناسب با خودش مى‏باشد: معلم، کارگر، نویسنده، فروشنده، مهندس، دکتر و دیگر مشاغل، هر کدام در انجام وظیفه خود کوتاهى کنند، کم‌فروشند. کم‏فروش، خود را زرنگ مى‏داند، مردم را دوست ندارد، خدا را رازق نمى‏داند و ظلم اقتصادى به جامعه مى‏کند. کم‌فروشى از گناهان کبیره است، زیرا وعده عذاب براى آن آمده است‏.

در روایات مى‏خوانیم: هرگاه مردم گرفتار گناه کم‏فروشى شوند، زمین روییدنى‏هاى خود را از مردم باز مى‏دارد و مردم به قحطى تهدید مى‏شوند. انضباط و دقّت اقتصادى، در رأس برنامه‏هاى اصلاحى انبیاست. چنان‌که حضرت شعیب به قوم خود فرمود: «أَوْفُوا الْکَیْلَ وَ لا تَکُونُوا مِنَ الْمُخْسِرِینَ وَ زِنُوا بِالْقِسْطاسِ الْمُسْتَقِیمِ وَ لا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیاءَهُمْ وَ لا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدِینَ» (شعراء/۱۸۳ـ۱۸۱) پیمانه را (در معامله) کامل و تمام بدهید و از کم‌کنندگان و خسارت‌زنندگان نباشید و با ترازوى درست وزن کنید و کالاهاى مردم را کم ندهید و روى زمین مفسدانه عمل نکنید.

در تاریخ عاشورا مى‏خوانیم که امام حسین(ع) چند مرتبه لشگر یزید را موعظه کرد و از آنان اقرار گرفت که مگر من فرزند فاطمه دختر پیامبر شما نیستم، مگر حلالى را حرام یا حرامى را حلال کرده‏ام؟ مگر شما با هزاران نامه از من دعوت نکردید؟ و … در پایان فرمودند: «قد ملات بطونکم من الحرام» شکم‏هاى شما از حرام پر شده و دیگر سخن حق در روح شما اثرى ندارد.

کسانى آیات قرآن را افسانه و اسطوره مى‏خوانند که در گرداب گناه و طغیان فرو رفته‏اند. توجیه وحى به افسانه، راهى است براى کافر ماندن.

«سِجِّینٍ» از «سجن» به معناى زندان و وزنِ فِعّیل براى مبالغه است: زندان ابد و سخت. «مَرْقُومٌ» از «رقم» به معناى خط درست و مشخص است، به گونه‏اى که با دیگر نوشته‏ها اشتباه نشود. بنابراین، «کِتابٌ مَرْقُومٌ» یعنى سرنوشت فاجران، کاملا مشخص و معیّن است و آنان گرفتار زندانِ همیشگى در دوزخ‏اند. مراد از «دین» در آیات مربوط به قیامت، جزاست. «یُکَذِّبُونَ بِیَوْمِ الدِّینِ» همان‌گونه که در سوره حمد، آیه «مالِکِ یَوْمِ الدِّینِ» به معناى مالک روز جزاست.

گناه، روح انسان را دگرگون و از درک حق باز مى‏دارد. فطرت انسان سالم است، آنچه آن را مى‏پوشاند، گناه است‏. اصرار و تداوم بر گناه، سبب زنگار قلب است‏. «رین» به معناى زنگار است که بر اجناس قیمتى مى‏نشیند. امام باقر(ع) مى‏فرمایند: هرگاه گناه بر انسان غالب شود، امیدى به رستگارى او نخواهد بود و این است معناى «کَلَّا بَلْ رانَ عَلى‏ قُلُوبِهِمْ».

امام باقر ـ علیه السلام ـ فرمودند: هیچ بنده‏اى نیست مگر آن‌که قلبش سفید است. با انجام هر گناه، در آن سفیدى نقطه سیاهى پدید مى‏آید و اگر توبه کند، آن سیاهى محو مى‏شود و اگر اصرار بر گناه کند، سیاهى توسعه یافته و تمام سفیدى قلب را فرامى‏گیرد و دیگر انسان به خیر و سعادت برنمى‏گردد.

عمل، سرمایه انسان است که با آن، خوبى‏ها یا بدى‏ها را کسب مى‏کند. زنگار گناه که در دنیا مانع درک حقیقت است، در آخرت نیز مانع دریافت الطاف الهى مى‏شود.