کرایه پانسیون‌های دانشجویی سلیقه‌ای و بدون نظارت

وقتی به مسوول رفاه دانشگاهش می‌گوید «پس شهرستانی‌ها باید چکار کنند؟ تمام کشور که تهرانی نیستند» پاسخ درخوری نمی‌شنود و طنین اعتراضش میان سیل توجیه‌ها گم می‌شود. دغدغه تامین مسکن در شهر غریب و اگر آن شهر غریب هم، تهران شلوغ و پرهزینه باشد، براحتی می‌تواند یک دانشجوی غیرتهرانی را از ادامه تحصیل منصرف کند.

گزارش‌ خبرنگار ما به مناسبت هفته خوابگاه‌ها ـ که روزهای نخست آن را سپری می‌کنیم ـ نشان می‌دهد که با شروع سال جدید، کرایه پانسیون‌های دانشجویی در سال ۹۱، ‌حداقل ۲۵‌درصد نسبت به سال قبل افزایش یافته است.

محمود ۲۲ ساله، یکی از دانشجویان ساکن پانسیون‌های شمال شهر تهران در همین خصوص به «جام‌جم» می‌گوید: «شاید ۵۰ یا ۶۰ هزارتومان، ‌آن هم با وجود افزایش مخارج این روزها برای خیلی‌ها رقم قابل ملاحظه‌ای نباشد، اما این افزایش کرایه پانسیون‌ها در سال جدید، برای ما دانشجویانی که عمدتا منبع درآمدی جز حمایت خانواده نداریم، ‌گران و سنگین است.»

سعید حسینی، یکی دیگر از دانشجویان ساکن پانسیون‌ می‌گوید: «اگر هم‌اکنون، نگاهی به پانسیون‌های پایتخت بیندازید، به راحتی می‌توانید ببینید که این افزایش کرایه‌ها به‌هیچ وجه به معنای افزایش کیفیت خدمات پانسیون‌ها نیست.»

در حالی که کارشناسان علوم اجتماعی تاکید می‌کنند که نباید بودجه‌های ۲ حوزه بهداشت و آموزش، تحت تاثیر تورم عمومی قرار بگیرد، اما گویا این اتفاق حداقل در حوزه خوابگاه‌ها و پانسیون‌های دانشجویی افتاده است.

سیر تا پیاز کرایه پانسیون‌ها

گویی رسم شده است که هرساله با افزایش نرخ کرایه خانه‌ها در تهران، پانسیون‌های دانشجویی هم کرایه‌ها را بالا ببرند و رنج دانشجویان مهمان پایتخت را مضاعف کنند.

این در حالی است که در حال حاضر تنها ۳۰۰ هزار دانشجو از جمعیت حدود سه ‌میلیون نفری دانشجویان که حدود نیمی از آنها غیربومی هستند، در خوابگاه زندگی می‌کنند، بنابراین نداشتن محل اقامت مطمئن هر سال بسیاری از دانشجویان را روانه پانسیون‌ها می‌کند. اگر شما هم مثل ما، کمی وقت بگذارید و گشتی در پانسیون‌های دانشجویی سطح شهر تهران بزنید، تا حدودی اوضاع و احوال قیمت‌ها دستتان می‌آید.

اگر پولدار هستید یا به درس خواندن در محیط ساکت عادت دارید، می‌توانید در پانسیون‌های دانشجویی سطح تهران، تخت یک نفره و البته اتاق یک نفره داشته باشید. برای به دست آوردن این تخت خلوت باید سر کیسه را کمی شل کنید و ماهانه حداقل ۵۰۰ هزار تومان در حوالی میدان انقلاب تهران بپردازید. اما اگر توان پرداخت این مبلغ را ندارید، می‌توانید در اتاق‌های شلوغ‌تر این پانسیون‌ها، ‌تختی دانشجویی اجاره کنید.

میزان اجاره بهای این پانسیون‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ کم بودن تعداد اتاق‌ها، نزدیکی به ایستگاه مترو و اتوبوس تندرو (BRT)، کیفیت تسهیلات خدماتی و بهداشتی اتاق‌ها و حتی داشتن یا نداشتن اینترنت در اتاق‌ها می‌تواند نرخ کرایه پانسیون‌ها را بالا و پایین ببرد.

اوضاع کرایه پانسیون‌های چند تخته، نسبت به یک تخته از زمین تا آسمان فرق می‌کند. برای اجاره یک تخت از اتاقی هشت نفره در پانسیون‌های حوالی خیابان سهروردی تهران باید ۱۴۰ هزار تومان ماهانه بپردازید و برای اتاق‌های ۶ تخته و ۴ تخته نیز به ترتیب باید ۱۵۰ و ۱۸۰ هزار تومان اجاره بها پرداخت کنید.

اگر کمی به سمت غرب بروید و مثلا بخواهید در یک اتاق چهار ‌نفره در نزدیکی‌های میدان حر، تختی اجاره کنید، باید این‌بار ۱۳۰ هزار تومان اجاره بپردازید.

اما در پانسیون‌های مناطق شمالی‌تر شهر، اجاره‌ها بالاتر می‌رود و برای مثال اجاره هر تخت از یک اتاق چهار نفره در منطقه امیرآباد، ماهانه ۲۲۰ هزار تومان آب می‌خورد و اتاق‌های شش نفره هم در این گونه مناطق، کرایه‌ای معادل ۱۸۰ هزار تومان را به مخارج ماهانه شما اضافه خواهد کرد.

در پانسیون‌های دخترانه هم اوضاع کرایه‌ها تقریبا شبیه پانسیون‌های پسرانه است. به طور نمونه، در پانسیون‌های دخترانه در مناطق مرکزی شهر، همچون میدان ولیعصر، کرایه اتاق‌های چهار نفره بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان در ماه متغیر است.

برای ما، دانشجو و غیردانشجو فرقی ندارد

«اجاره مسکن در همه جای تهران بالا رفته است، ‌ما چرا بالا نبریم.»،‌«ما هم هزینه‌هایمان زیاد شده، آب و برق و گاز بالا رفته، چرا باید اجاره‌ها را ثابت نگه داریم؟»، «دولت اگر خیلی دلش برای دانشجویان می‌سوزد، خودش بیاید اجاره پانسیون‌ها را بدهد.»

این‌ها بخشی از استدلال‌هایی است که صاحبان پانسیون‌های خصوصی در گفت‌و‌گو با «جام‌جم» مطرح می‌کنند؛ دلایلی که به زعم آنها، استدلال‌های منطقی برای افزایش اجاره بهای پانسیون‌ها در سال‌جاری است.

یکی دیگر از صاحبان پانسیون‌های دانشجویی مرکز تهران نیز در همین رابطه تاکید می‌کند: «درست است که ۹۰ درصد از مشتریان پانسیون‌ها‌ دانشجویان هستند؛ اما برای ما دانشجو و غیر‌دانشجو هیچ فرقی ندارد. این پانسیون‌های خصوصی منبع درآمد زندگی ماست و ما هیچ وظیفه‌ای نداریم که برای دانشجویان ساکن پانسیون‌ها تسهیلاتی قائل شویم.»

علاوه بر اجاره بی‌ضابطه، پانسیون‌ها از مشکلات دیگری هم رنج می‌برند که شاید مهم‌ترین آنها تامین امنیت دانشجویان است، والدین معمولا از سپردن فرزندان جوان خود به پانسیون‌ها دل خوشی ندارند و هم‌اتاقی شدن دانشجو با افرادی که از نظر سنی و شخصیتی و فرهنگی هیچ تناسبی با دانشجو ندارد از دغدغه‌های زندگی در این مراکز است.

مسوولان چه می‌گویند؟

کیوان مرادیان، رییس صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز با بیان این که آمار دقیقی از تعداد دانشجویان مقیم پانسیون‌ها نداریم، ‌به «جام‌جم» می‌گوید: «ما به همه پانسیون‌های دانشجویی تا پایان مهرماه سال ۹۱ مهلت داده‌ایم تا به عضویت تعاونی خوابگاه‌های خصوصی کشور درآیند؛ در غیر این صورت با آن‌ها به طور قانونی برخورد خواهیم کرد.»

مرادیان معتقد است که دانشجویان مقیم پانسیون‌ها هم در وضعیت پیش آمده بی‌تقصیر نیستند و در این رابطه توضیح می‌دهد: «متاسفانه خیلی از دانشجویان بدون هماهنگی با دانشگاه‌های خود به پانسیون‌ها مراجعه می‌کنند و خیلی از آنها اطلاعات دقیقی از امکانات خوابگاهی دانشگاه‌های خود ندارند.»

منصور حبیب پور گودرزی، قائم مقام این صندوق دولتی نیز درباره مشکلاتی که بر سر راه برخورد با پانسیون‌های متخلف وجود دارد، تاکید می‌کند: «وقتی یک دانشجویی بدون هماهنگی با دانشگاهش به پانسیون‌های خصوصی می‌رود، ما نمی‌توانیم جلوی او را بگیریم.»

وی می‌افزاید: «در خیلی از این پانسیون ها، خانواده‌ها و شهروندان غیر دانشجو نیز زندگی می‌کنند. همین موضوع موجب شده است که تشخیص پانسیون‌های دانشجویی از سایر ساختمان‌ها برای ما سخت شود و در واقع ما که نمی‌توانیم به تک تک واحدهای مسکونی شهر سر بزنیم و همه آنها را کنترل کنیم.»

به هر حال، تاکنون که به دلیل فقر نظارت‌های پیگیر در زمینه کنترل فعالیت‌ پانسیون‌های دانشجویی، اجاره این سکونت گاه‌های موقت در موجی از سودآوری و انتفاع، غلت خورده است.

شاید اگر مسوولان، درصد ناچیزی از بودجه ۴۰۰۰ میلیاردی آموزش عالی در کشور را به رفاه حداقلی این گروه از دانشجویان از یاد رفته اختصاص دهند، نه مویی از آموزش عالی کم می‌شود و نه دیگر دانشجویی برای یافتن یک سرپناه امن در دل شب، آواره کوچه و خیابان‌ها خواهد شد.

از سوی دیگر، تعدد قیمت‌ اتاق‌ها و پانسیون‌های بخش خصوصی که دانشجویان را هر سال به دلیل نبود خوابگاه و تعهد نداشتن دانشگاه‌ها به تامین اقامتگاه برای دانشجویان روانه پانسیون‌ها می‌کند، از ضعف نظارت وزارت علوم در این زمینه خبر می‌دهد.

امین جلالوند – ‌گروه جامعه