بزرگان فرموده اند که این خطاب هر چند به ظاهر بر پیغمبر است که تو چه می دانی شب قدر چبست؟ لکن معنا ندارد کسی که ملائکه بر او در این شب وارد می شود شب قدر را درک نکند پس این خطاب کنایه است اولا برای نشان دادن عظمت این شب و ثانیا خطاب در واقع به عموم است که قادر به درک آن نیستند.
در این میان بعد از حضرت رسول (ص) شخصیتی والاتر از امیرالمومنان علی بن ابی طالب (ع) در عالم وجود ندارد تا بتواند درباره چنین شبی سخن به میان آورد.
کلینی در کافی از حسن بن عباس از رسول خدا (ص) نقل کرده است که حضرت به اصحابش فرمود: به شب قدر ایمان آورید، زیرا آن شب از علی بن ابی طالب و یازده فرزندش بعد از وی است.
* معنی شب قدر
اصبغ بن نباته از حضرت علی (ع) روایت کرده که پیغمبر خدا (ص)، به من فرمود: یا علی آیا میدانی معنی شب قدر چیست؟ عرض کردم: نه یا رسول الله! پیغمبر (ص) فرمود: خداوند تبارک و تعالی در آن شب به تقدیر و سرنوشتی که در روز قیامت خواهد بود، قضا و حکم، و اندازهگیری کرده، و در آنچه خدای عز و جل فرمان داد ولایت تو بود، و نیز ولایت امامان از نژاد تو، تا روز قیامت.
امام جواد از پدرش از پدران بزرگوارشان از امیر المومنان حضرت علی (ع) روایت کند که گفت: از رسول خدا (ص) شنیدم که به اصحابشان میفرمود: به شب قدر ایمان بیاورید که آن شب برای علی بن ابی طالب و فرزندان یازدهگانه پس از اوست.
* راز مخفی ماندن شب قدر
سوالی که ناخودآگاه ذهن هر کسی را مشغول می کند این است که چرا شب قدر مردد بین چند شب شده است و دقیقا مشخص نکرده اند؟ آیا معصومین از آن شب خبر نداشته اند؟ یا اینکه اجازه معین کردن آن شب را نداشته اند؟ بهتر نبود این شب سرنوشت ساز برای همه معلوم بود؟ اگر شب قدر درک نشود چه خواهد شد؟ جواب این سوالات در کلام نورانی حضرت علی (ع) داده شده است.
به امیرالمومنین علی (ع) گفتند: ما را از شب قدر آگاه کن. فرمود: خالی از این نیستم که آن را بدانم و از شما پنهان کنم. شک ندارم که خداوند به خاطر کمک کردن و مهلت دادن به شما آن را از شما می پوشاند؛ چون اگر آن را به شما اعلام می کرد، در همان شب، عمل می کردید و در غیر آن شب عبادت را ترک می کردید، و امید دارم که اگر خدا بخواهد شب قدر را به خطا نگیرید.
* تداوم شب قدر
از امیرالمومنین علیه السلام روایت شده که به ابن عباس فرمود: همانا شب قدر در هر سالی هست، و در آن شب کار همه سال فرود آید، و برای آن کار پس از رسول خدا (ص) سرپرستانی هست، ابن عباس عرض کرد: آن سرپرستان کیانند؟ فرمود: من و یازده تن فرزندانم که از صلب منند امامانی هستند که فرشتگان با آنان حدیث کنند.
امام علی (ع) غالبا می فرمود که: هر گاه تیمی و عدوی (ابوبکر و عمر) خدمت پیغمبر (ص) بودند و آن حضرت سوره ‘انا انزلناه’ را با خشوع و گریه تلاوت می فرمود، می گفتند: چقدر در این سوره دلت می سوزد، پیغمبر (ص) می فرمود: برای آنچه چشمم (فرشتگان را در شب قدر) دیده و دلم (بیان هر امر محکم را در آن شب) فهمیده و نیز برای آنچه دل این شخص (علی علیه السلام) پس از من در می یابد. آنها می گفتند: مگر شما چه دیدهای و او چه می بیند؟ حضرت برای آنها روی خاک می نوشت ‘تَنَزَّلُ الْمَلائِکَهُ وَ الرُّوحُ فِیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ’ سپس میفرمود: پس از اینکه خدای عز و جل فرماید ‘هر امری’ دیگر چیزی باقی می ماند؟ می گفتند: نه، می فرمود: می دانید آنکه هر امری بر او نازل میشود کیست؟ می گفتند: تو هستی ای رسول خدا، می فرمود: آری، اما شب قدر بعد از من هم هست؟ می گفتند: آری، می فرمود: در شب های قدر پس از من هم آن امر نازل میشود؟ می گفتند: آری.
* احیاء شب قدر
امام علی (ع) فرمود: پیامبر خدا در دهه آخر ماه رمضان بستر خود را جمع می کرد و کمرش را می بست و شب بیست و سوم خانواده خود را بیدار می کرد و در آن شب به صورت خفتگان آب می پاشید.
فراهنگ ۱۸۸۳
انتهای خبر / خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) / کد خبر ۸۰۲۶۸۲۵۹
ایرنا: خبرگزاری جمهوری اسلامی