پوتین جدید در عرصه سیاسی روسیه

خبرگزاری آریا- از هجدهم اردیبهشت ماه جاری پوتین رسما سومین دوره ریاست جمهوری خود را آغاز می کند و انتظار می رود در اولین اقدام آنطور که وعده کرده است دمیتری مدودوف را به عنوان نخست وزیر به مجلس دومای روسیه معرفی می کند .
به گزارش آریا،براساس قوانین روسیه از هجدهم اردیبهشت ماه (هفتم ماه می ۲۰۱۲) انتقال قدرت از دمیتری مدودوف رئیس جمهوری روسیه به ولادمیر پوتین رئیس جمهوری منتخب این کشور انجام می شود. برگزاری ششمین دوره انتخابات ریاست جمهوری روسیه صبح روز یکشنبه ۱۴ اسفند ۱۳۹۰ در سراسراین کشور و ۶۰ کشور جهان (۱) بازتاب نسبتا گسترده ای در رسانه ها و مطبوعات جهان داشت. زیرا با وجود آنکه مشخص بود پوتین برای سومین بار به عنوان رئیس جمهوری روسیه انتخاب می شود، اما میزان آرایی که کسب می کرد و نیز احتمال به دور دوم کشیده شدن انتخابات ، بر هیجان خبری آن افزوده بود. در مقاله پیش روی ضمن تحلیل نتایج انتخابات روسیه ، موضوع تاثیر انتخاب مجدد پوتین را بر مناسبات ایران و روسیه در شش سال زمام داری پیش رو بررسی شده است.
اطلاعات پایه در باره انتخابات روسیه
۱- در این دوره ازانتخابات ریاست جمهوری روسیه پنج کاندیدا به ترتیب ولادیمیر پوتین ، گنادی زوگانف، ولادیمیر ژیرینفسکی، سرگئی میرونوف و میخاییل پروخروف باهم رقابت کردند.
۲- ۳۸۰ هزار نیروی پلیس مسوول تامین امنیت انتخابات بودند ازجمله در مسکو ۳۶ هزار و ۵۰۰ نفرمتشکل از ۱۶هزار افسرپلیس، ۱۴هزار نیروی داوطلب،چهار هزارنگهبان و محافظ شرکتی و دو هزار دانشجوی دانشکده های افسری امنیت انتخابات را برعهده داشتند.
۳- بنا به گزارش کمیسیون مرکزی انتخابات روسیه، حدود ۷۰۰ ناظر ازمجمع پارلمانی شورای اروپا، سازمان امنیت و همکاری اروپا، مجمع پارلمانی جامعه همسود و چند سازمان بین المللی دیگر برای نظارت بر برگزاری ششمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به روسیه نظارت داشتند.
۴- از جمعیت ۱۴۳ میلیونی روسیه درحدود ۱۱۰ میلیون نفرشرایط رای دادن را داشتند که ازاین تعداد درحدود شصت وچهار درصد ( درحدود هفتاد میلیون نفر) درانتخابات شرکت کردند. به نسبت دور قبل که میزان مشارکت مردم ۶۹ و هفت صدم در صد بود ، در حدود پنج درصد واجدین شرایط رای دادن درانتخابات کمتر شرکت کردند .
۵- دراین انتخابات نخستین بار به دستور شخص پوتین و در راستای برطرف کردن هر گونه شک و شبهه در خصوص تخلفات احتمالی انتخاباتی ؛ در تمامی ۹۴ هزار و ۳۳۲ حوزه اخذ رای سراسر روسیه دوربین های مداربسته نصب شده بود و مردم می توانستند ازطریق اینترنت تصاویر هر حوزه رای گیری را مشاهده کنند.اجرای این طرح برای دولت روسیه بیش از ۴۵۰ میلیون دلار هزینه داشته است. همچنین روسای حوزه های رای گیری موظف شده بودند برای شفافیت رای گیری هریکی ازبرگه های اخذ رای را مقابل دوربین بگیرند. (۲)
۶- با توجه به وسعت هفده و نیم میلیون کیلومتر مربعی روسیه و فاصله زمانی بیش از نه ساعتی شرق و غرب آن کشور، رای گیری درمناطق “ماگادان ” و “کامچاتکا” در شرقی ترین نقطه روسیه ، نیمه شب شنبه به وقت مسکو آغاز شد و ساعت ۹ صبح روز بعد به وقت کالینینگراد در منتهی الیه غرب روسیه پایان یافت.
۷- برخلاف “ژیرینفسکی” رهبر حزب لیبرال دمکرات و `سرگئی میرونف` رهبر حزب `روسیه عادل` دونامزد انتخابات ریاست جمهوری روسیه که نتایج را پذیرفتند و پیروزی `ولادیمیر پوتین` را در این انتخابات به وی تبریک گفتند؛ `گنادی زوگانف` رهبر حزب کمونیست روسیه نامزد دیگر ریاست جمهوری اعلام کرد که انتخابات را به رسمیت نمی شناسد و نتایج آن را به کسی تبریک نخواهد گفت. `میخاییل پروخوروف` سرمایه دار روس و نامزد دیگر انتخابات ریاست جمهوری روسیه هم گفت که برای کشور بهتر بود که انتخابات به دور دوم کشیده می شد. در واقع زیوگانف رهبر حزب کمونیست بر طبق روال دوره های قبل از پدیرش نتایج انتخابات خود داری کرد و دولت را به تقلب در انتخابات متهم کرد (۳)
۸- ونینو پیکولا ازسخنگویان شورای امنیت وهمکاری اروپا دریک کنفرانس خبری درمسکوگفت: « انتخابات ریاست جمهوری روسیه عادلانه نبود زیرا نتایج این انتخابات ازقبل مشخص بود. این انتخابات ازآغاز روند رقابت های نامزدها با مشکلات زیادی مواجه بود، چراکه رقابتی واقعی وجود نداشت و این مهم ترین مشکل در انتخابات روسیه محسوب می شود. در این انتخابات از موقعیت ها و منابع دولتی واجرایی سو استفاده شد وهمه امکانات دولتی در اختیار یک نامزد قرار گرفت. در عین حال رسانه ها نیز از یک نامزد حمایت کردند و پوشش روند انتخابات نیز منصفانه نبود. براین اساس باید گفت به رغم برخی اقدامات ابتکاری در روند انتخابات ،انتخابات جدید ریاست جمهوری روسیه عادلانه نبود و شرایط برای رقابتی سالم و منصفانه در روسیه فراهم نشده بود. » (۴)
۹- براساس قانون انتخابات ریاست جمهوری در روسیه فقط کسانی می توانستند در انتخابات کاندیدا شوند که یا از طرف احزاب موجود در پارلمان(۵)کاندیدا شده باشند و یا بصورت مستقل باید حداقل دو میلیون امضاء از سوی شهروندان روسیه که با کد ملی خود مشخص شده باشند ؛ به وزارت کشور ارائه کنند . کاری که میخاییل پروخوروف سومین میلیاردر روسیه توانست انجام دهد اما یاولینسکی کاندیدای غرب گرای روسیه نتوانست این تعداد از امضای معتبر را تهیه کند و به همین دلیل از سوی کمسیون انتخاباتی رد صلاحیت شد.
۱۰- درانتخابات روسیه هر شهروند روسیه که به سن هجده سال تمام رسیده باشد می تواند در انتخابات شرکت کند به شرط آنکه قبلا درمحل زندگی خود برای شرکت درانتخابات ثبت نام کرده باشد و درروز انتخابات فقط درهمان محلی که ثبت نام کرده است حضور یافته ورای خود را به صندوق بیندازد.
۱۱– براساس گزارش کمیسیون مرکزی انتخابات روسیه ، چهل میلیون و ۵۸۳ هزار و ۸۷۱ نفر از واجدان شرایط به پوتین رای داده اند . گنادی زیوگانوف از حزب کمونیست نیز با ۱۰ میلیون و ۷۴۷ هزار و ۹۱۳ رای موفق شد هفده و ۸ دهم درصد آرای رای دهندگان را کسب و در رتبه دوم قرار گیرد . همچنین میخائیل پروخروف نامزد مستقل با چهار میلیون و ۵۶۵ هزار ۳۸۲ رای و کسب هفت و۲۶ دهم درصد آرا ؛ ولادیمیر ژیرنوفسکی با سه میلیون و ۹۴۵ هزار و ۷۹۲ رای و شش و ۲۶ دهم درصد ارا و سرگئی میرونوف نامزد حزب روسیه عادل با دو میلیون و ۳۷۵ هزار و ۱۴۳ رای و سه و۷۸ دهم درصد ارای ماخوذه درجایگاه بعدی قرار گرفتند .(۶)
تحلیل نتایج انتخابات
با توجه به فاصله زیاد آرای پوتین با نفر دوم گنادی زیوگانوف ؛ ادعای تقلب درانتخابات و دستکاری نتایج آن به دور از واقعیت های موجود به نظر می رسد. بویژه آنکه نظر سنجی های قبل ازبرگزاری انتخابات که از طرف منابع مستقل برگزار شده بود تقریبا شبیه همین نتایج را نشان می داد . کمیسیون مرکزی انتخابات پس از پایان شمارش، کار بررسی شکایات انتخاباتی را آغاز می کند و طبق قانون این کمیسیون موظف بود در مدت ۱۰ روز نتایج را به صورت رسمی تایید و منتشر کند . شامگاه یکشنبه درپایان رای گیری هزاران نفرازهواداران ولادیمیر پوتین در میدان مانژمسکو اجتماع کردند و پیروزی پوتین را جشن گرفتند. پوتین رئیس جمهور منتخب مردم این کشور به همراه مدودف رئیس جمهور روسیه و نخست وزیر آینده این کشور نیز در جمع این هواداران حاضرشدند. پوتین دربخشی از سخنرانی خود گفت: « مردم روسیه با شرکت گسترده دراین رویداد سیاسی نشان دادند که اجازه نمی دهند دیگران در امور داخلی کشورشان دخالت کنند. ما درمبارزه سالم و منصفانه ای پیروزشدیم و این نه تنها انتخابات ریاست جمهوری؛ بلکه آزمونی برای مردم روسیه و بلوغ سیاسی آنان بود.این انتخابات نشان داد که هیچکس نمی تواند اراده خود را بر ما تحمیل کند و مردم روسیه به سادگی قادر به تشخیص دسیسه های جدید سیاسی دشمنان خود که هدفی جزء نابودی نظام حکومتی این کشور را دنبال نمی کنند؛ می باشند. (۷)
اشاره پوتین به بسیج امکانات رسانه های گروهی آمریکا و اروپا علیه وی بود. این رسانه ها از آذرماه سال ۹۰ که انتخابات پارلمان روسیه برگزار شد ، به تحریک مخالفان پوتین برای انجام تظاهرات دراعتراض به انچه که “تقلب درانتخابات” می خوانند ادامه می دادند. رسانه های غربی پوتین و یارانش را به اقتدارگرایی متهم می کنند و تلاش دارند با تشکیلات موسوم به “رُمان سفید ” در میان مخالفان پوتین اتحادی نمادین تشکیل دهند. اما مخالفان پوتین همه غرب گرا نیستند . آنها را می توان به سه گروه مجزا تقسیم کرد:
الف: چپگرایان تحت رهبری حزب کمونیست
ب: ملی گرایان تحت رهبری حزب میهن پرستان روسیه
ج: غرب گرایان تحت رهبری جبهه متحد دموکراتیک بنام “حزب آزادی ملی” تقسیم کرد
این هر سه گروه در مخالفت با پوتین وحدت نظر دارند اما هر کدام سیاست های خود را دنبال می کنند و به همین دلیل در مبارزه علیه پوتین نمی توانند حتی وحدت تاکتیکی ازخود نشان دهند . بر این اساس حزب کمونیست ترجیح می دهد همچنان به عنوان حزب اپوزسیون به عنوان قدرت آلترناتیو درپارلمان عمل کند و وارد بازی در زمین آمریکایی ها نشود. جریان های ملی گرای مخالف پوتین هم که سودای احیای امپراتوری روسیه را در سر می پرورانند به جای آنکه آلت دست غرب به نظر برسند سعی دارند خود را مستقل نشان دهند. در مقابل جریان های غرب گرا هنوز امیدوارند با کمک آمریکا بتوانند زمینه را برای کنارگیری پوتین از قدرت فراهم کنند و یا لااقل برای شش سال بعد از هم اکنون سرمایه گذاری کنند.در نقطه مقابل به نظرمی رسد پوتین برای تحکیم موقعیت خود وتیم سن پترزبورگ سیاست جدیدی را درارتباط با تحولات داخلی و خارج در پیش بگیرد .
دورنمای آینده روسیه در شش سال آتی
الف: سیاست داخلی
همه قرائن وشواهد موجود نشان می دهد پوتین درشش سال آینده سیاست جدیدی را درمقایسه با دوازده سال گذشته دربرابرمخالفان خود درپیش خواهد گرفت. زیرا او می داند برای آنکه بتواند مانع از اجرای سیاست براندازی نرم توسط آمریکایی ها در کشورش شود نمی تواند با سیاست سرکوب مخالفان را مجبور به اطاعت از خود کند. به همین دلیل احتمالا می کوشد شرایطی را برای همکاری با مخالفان بوجودآورد. نشست پوتین با کاندیداهای مخالف ونیزرهبران احزاب مخالف که در انتخابات شرکت نداشتند ؛ نشانه هایی از این سیاست جدید است.
مهم ترین شعار سیاسی پوتین در دوازده سال پیش مخالفت با الیگارشی مالی بود که بر قدرت، سیاست و اقتصاد روسیه دردهه نود چنگ انداخته بود. او به خوبی این جریان فاسد را از بین برد اما به تدریج نزدیکان او نقشی مشابه را بر عهده گرفتند. اکنون او بار دیگر باید به مبارزه با کسانی برخیزد که تا همین چند روز پیش برای پیشبرد سیاست های او تلاش کرده اند. مخالفان پوتین زمانی می توانند با او همکاری کنند که ببینند او به واقع مبارزه علیه سوء استفاده کنندگان از قدرت را آغاز کرده است .
این یک واقعیت است که بدون انجام اصلاحات از درون نمی توان انتظار داشت تا مخالفان همکاری خود را با پوتین از سر بگیرند. مشکل روسیه امروز فقط تقسیم ناعادلانه قدرت در ساختار سیاسی روسیه نیست. آنچه که روسیه را در برابر مداخله خارجی ضربه پذیرتر کرده است وضعیت ناسالم اقتصادی از یکسو و از سوی دیگر تمرکزگرایی و شخصیت محوری است که پس از بیست سال روسیه نتوانسته است از این بیماری مزمن که به قرن ها پیش باز می گرددد خود را رها سازد.
ب: سیاست خارجی روسیه
با توجه به نتایج انتخابات روسیه ، آمریکا و متحدانش می دانند حداقل تا شش سال آینده موقعیت پوتین در رهبری کرملین مستحکم شده است. به همین دلیل آنها می کوشند با ایجاد تشکل و سازمان دهی بین مخالفان پوتین فضا را برای سال ۲۰۱۸ به بعد آماد ه کنند. ضمن آنکه آنها نمی خواهند به گونه ای عمل کنند که تضعیف موقعیت پوتین به تقویت حزب کمونیست روسیه منجر شود که در این حالت برای آمریکا از چاله در آمدن و به چاه افتادن خواهد بود. شاید به همین دلیل اوباما رئیس جمهوری روسیه در تماس تلفنی خود با پوتین دو روز بعد از نهایی شدن نتایج انتخابات، ضمن تبریک به او نشان داد آماده همکاری با پوتین است. اما همه می دانند که اوباما در فاصله هشت ماه تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در موقعیتی نیست که بتواند در باره مناسبات خود با پوتین تصمیم بگیرد بنابراین اگر قرار است در مناسبات واشنگتن و مسکو شاهد تحولی اساسی باشیم حداقل باید تا انتخابات آبان ماه ریاست جمهوری در آمریکا صبر کنیم. با این حال مشخص است که بر اساس مقالاتی که پوتین درباره سیاست خارجی خود ارائه کرده است، روسیه تصمیم گرفته است سیاست مستقل تری در برابرامریکا در پیش گیرد که در مهم ترین بخش آن درخاورمیانه پرونده انرژی هسته ای ایران و تحولات سوریه قرار دارد.
(۱) یک میلیون و ۸۱۳ هزار نفر از واجدین شرایط شرکت در این دوره از انتخابات، در حدود ۶۰ کشور خارجی ساکن بودند
(۲) خبرگزاری جمهوری اسلامی ۱۴/۱۲/۹۰
(۳) خبرگزاری جمهوری اسلامی ۱۵/۱۲/۹۰
(۴) واحد مرکزی خبر به نقل از شبکه خبری سی ان ان
(۵) چهارحزبی که در پارلمان روسیه نماینده دارندعبارتند ازحزب روسیه واحد،حزب کمونیست،حزب روسیه عادل وحزب لیبرال دموکرات
(۶) واحد مرکزی خبر ۱۶/۱۲/۹۰[۶]
( ۷) خبرگزاری جمهوری اسلامی ۵/۱۲/
 منبع:خبرآنلاین