گفت‌وگوهای معنوی با هنرمندان

گرچه گاهی این اطلاعات دهن به دهن می‌چرخید و کم‌کم از واقعیت فاصله می‌گرفت و رنگ و بوی شایعه و افسانه به خود می‌گرفت، اما امروزه با فراگیرشدن اینترنت، حجم اطلاعاتی که یک علاقه‌مند می‌تواند از هنرمند مورد نظرش به دست بیاورد، ابعاد بزرگ‌تری به خودش گرفته است.

بسیاری از بازیگران و فیلمسازان سایت‌های شخصی دارند که در آن اطلاعاتی که مورد تائید خودشان است را منتشر می‌کنند.

دسترسی به عکس‌ها، فعالیت‌های گذشته هنرمندان و علاقه‌مندی‌های آنها اکنون راحت‌تر از گذشته است، اما هنوز هاله‌ای از رمز و راز و حتی گاهی ابهام هنرمندان را احاطه کرده است.

در منبعی مثل اینترنت، شاید بتوان اطلاعاتی از زندگی شخصی هنرمندی پیدا کرد، اما باز هم نمی‌شود به خانه یا محل مورد علاقه او وارد شد و در مورد بسیاری از جزئیات زندگی‌اش اطلاع پیدا کرد.

اما چندی است برنامه‌های ترکیبی یا تخصصی بسیاری از تلویزیون پخش می‌شود که مهمان آنها هنرمندان هستند، اما در این برنامه‌ها هم مهمان‌ها در چارچوبی تعریف‌شده حرف می‌زنند و عمل می‌کنند.

برنامه «گفت‌وگوی تنهایی» هم بازیگران را در قالبی که پیش از این کمتر دیده شده‌اند، جلوی دوربین می‌نشاند و با صراحتی قابل توجه با آنها حول یک محور کلیدی صحبت می‌کند.

در این برنامه که به مناسبت ماه مبارک رمضان، هر شب (بجز یکشنبه‌ها) از شبکه چهار پخش می‌شود، بازیگران از جنبه دیگری از زندگی شخصی‌شان صحبت می‌کنند.

این بار آنها به جای این که در قالب یک نقش ظاهر شوند، سعی می‌کنند نقاب‌ها را کنار بزنند و از پذیرفتن هر نقشی جز آنچه خود واقعی‌شان هستند، خودداری کنند.

آنها جلوی دوربین از تجربیات معنوی‌شان می‌گویند و در مورد برداشت‌ها و تعاریفی که بعد از عمری تلاش و کسب شهرت به آنها رسیده‌اند، صحبت می‌کنند.

گاهی شهرت، ثروت، محبوبیت یا شلوغی‌هایی که اطراف هنرمندان وجود دارد، باعث می‌شود آنها دچار مشکلاتی مخصوص به خودشان شوند که در نهایت منجر به عمیق‌شدن اعتقادات و ایمان آنها شده است.

هنرمندان جلوی دوربین گفت‌وگوی تنهایی از اعتقاداتشان حرف می‌زنند و برای مخاطب از ایمانی می‌گویند که فارغ از این که چه شغل و نام و اعتباری در توضیح آنهاست، در ضمیرشان وجود دارد.

در این برنامه هنرمند روی یک صندلی ساده می‌نشیند و رو به دوربین حرف می‌زند، طوری که انگار در خلوت خودش رو به آینه نشسته و جزئیاتی از زندگی معنوی‌اش را برای خودش بازگو می‌کند.

به شیوه فیلم‌های مستند شخصیت‌محور، گاهی از پشت دوربین سوالی از هنرمند می‌پرسند که معمولا سوالی است که فکر می‌کنند برای مخاطب پیش آمده است. دکور این برنامه به ساده‌ترین شکل ممکن است.

از تزئینات و زرق و برق و اضافات در قاب تصویر خبری نیست. حتی مجری هم کنار آنها نمی‌نشیند و گاه و بی‌گاه توجه ما را به یک میان‌برنامه و کلیپ رنگ و وارنگی جلب نمی‌کند!

البته درست است که این سادگی در ساختار و دکور، تأکیدی بر صداقت، سادگی و بی‌پیرایه‌بودن حرف‌های هنرمندان است، اما گاهی جذابیت‌های تصویری را از برنامه حذف می‌کند و آن را به برنامه‌ای با خصوصیات یک برنامه رادیویی نزدیک می‌کند.

از مشخصات گفت‌وگوی تنهایی این است که می‌توانید بسیاری از دقایق برنامه را سرگرم کاری باشید یا حتی به چیزهای دیگر فکر کنید، احتمالا در تصویر اتفاقی نمی‌افتد که سر به سوی تلویزیون برگردانید.

با این حساب شاید ایده بدی نبود که ساعت پخش این برنامه به پیش از اذان مغرب تغییر می‌کرد، زمانی که بیننده در حال تدارک سفره افطار است و نمی‌تواند با دقت به آنچه در قاب تصویر می‌گذرد نگاه کند.

یکی از اهداف برنامه‌ای مثل گفت‌وگوی تنهایی این است که توجه ما را به این نکته جلب کند که هر کدام از ما صرف نظر از این که چه شغلی و چقدر شهرت و ثروت داریم، درون خودمان به مسائلی اخلاقی و مذهبی ایمان داریم که «خود» واقعی ما را شکل می‌دهد.

در این برنامه به خلوت هنرمندان مورد علاقه‌مان سرک می‌کشیم، جایی که درگیری‌ها و افت وخیزهای زندگی مادی را رها می‌کنند و به «خود» واقعی‌شان می‌پردازند. حتما آنچه در خلوت آنها می‌بینیم و از آنها می‌آموزیم، در دیدگاه ما نسبت به معنویات تأثیر خواهد داشت.

شروینه شجری کهن – جام‌جم