از نمایش عشق پیرانه سر پرهیز داشتیم

مهدی فخیم‌زاده، مشاور و بازیگر سریال در این گفت‌وگوی کوتاه برای ما درباره جزئیات این نقش و جنبه‌های مختلف سریال صحبت می‌کند.

معمولا بازیگران ایفای نقش‌های منفی را براحتی نمی‌پذیرند. شما چطور با نادر که آدم بد ماجرا بود کنار آمدید؟‌

این تلقی از بازیگری متعلق به برخی بازیگران سینما و تلویزیون است. برخی‌ها از تبعات نقش منفی پرهیز دارند، چون می‌خواهند دستمزدشان را بالا ببرند یا در جامعه به عنوان سوپراستار معرفی شوند وگرنه تاریخ سینما و تلویزیون پر است از نقش‌هایی که مشکلات روانی،‌ اخلاقی و عاطفی دارند.

این شخصیت‌ها الگوی اخلاقی نیستند. در تاریخ کارهای نمایشی در آثار ریچارد سوم، خانه عروسک و مکبث شخصیت‌ها مشکل‌دار هستند. این شخصیت‌ها انگیزه اجرای خوب را به بازیگر می‌دهند. من کسی نیستم که از طریق بازیگری بخواهم کسب درآمد کنم.

از اول هم کارم نویسندگی و کارگردانی بوده است. برای من نقش مثبت و منفی فرقی نمی‌کند. خیلی وقت‌ها نقش‌های منفی نقش‌های خیلی بدی هستند. وقتی شخصیت ابعاد نداشته باشد، آن آدم کاملا خوب یا بد است. در حقیقت آن آدم بی‌شخصیت است و شخصیتی ندارد.

در طول سال‌های بازیگری‌ام آدمی خوب‌تر از نمکی «مسافران مهتاب» پیدا نمی‌شود. او موجود بی‌آزاری بود. شخصیت فیلم «تشریفات»‌ هم همین‌طور بود. من به‌دنبال شخصیتی هستم که بُعد داشته باشد و دارای ظرفیت برای نقش‌آفرینی باشد. هر وقت این شخصیت را پیدا کنم از اجرایش هیچ ابایی ندارم.

به نظر شما نادر محسنیان این ابعاد را داشت؟‌

بله. این فرد از قسمت ۱۵ به بعد ابعاد شخصیتی‌اش را بیشتر نشان می‌دهد. تا همین حالا هم خیلی از پیچیدگی‌هایش را نشان داده است. چرا او به دنبال بچه‌اش رفته است؟‌ می‌توانست نرود. اگر آدم منفی بود می‌گفت بچه چه اهمیتی دارد. نادر یک شخصیت خاکستری است. همان‌طور که همه ما خاکستری هستیم. حالا زمانی سویه‌های منفی نقش پررنگ‌تر است و زمانی برعکس. همه آدم‌های دور و بر خاکستری هستند. خداوند آدم سفید مطلق یا سیاه مطلق نیافریده است.

فکر نمی‌کنید اگر نادر واقعا عاشق عاطفه بود داستان هیجان‌انگیزتر می‌شد؟

اولا که باید این سریال را تا آخر تماشا کنید تا بفهمید عاطفه چه کسی را به تور انداخته است. ثانیا روز اول وقتی با کارگردان و نویسنده صحبت شد، قرار گذاشتیم به سمت ماجرای شیخ‌صنعان و عشق پیرانه سر نرویم. شیخ صنعان الگوی همه قصه‌های این مدلی است. نادر و عاطفه هیچ کدام عاشق همدیگر نیستند. نادر محسنیان طرح و نقشه‌ای دارد و عاطفه هم همین‌طور.

به نظر شما چه عاملی باعث شده این سریال مخاطب بالایی جذب کند؟ این که داستانش را خوب تعریف می‌کند؟

همه سریال‌ها می‌خواهند داستان تعریف کنند. مگر کسانی مثل آقای کیارستمی باشند که با ضدقصه کار می‌کنند، اما بعضی وقت‌ها این اتفاق نمی‌افتد. ممکن است فیلمسازی یک بار بتواند این کار را بکند و یک بار نتواند. تمام مریض‌هایی که زیر دست دکتر هستند سالم بیرون نمی‌آیند. بعضی‌ها می‌میرند و بعضی‌ها خوب می‌شوند. همه می‌خواهند قصه‌شان را خوب منتقل کنند. گاهی وقت‌ها هم طرح قصه ظرفیت ایجاد جذابیت را ندارد. قصه تکیه بر باد، اما ‌این ظرفیت را داشت. این قصه پیچ‌وخم‌هایی دارد که هنوز نصف بیشترش باز نشده است.

برای خود شما چه جنبه‌ای از سریال جذاب‌تر بود؟

اگر نقشی به من پیشنهاد شود و بیکار باشم رویش فکر می‌کنم. زمانی تصمیم داشتم اصلا بازی نکنم. الان بازی می‌کنم به شرطی که نقش جای کار داشته باشد. ما مثل کشاورز‌ها دائما در حال کاشت و برداشت هستیم. یا داریم می‌نویسیم یا می‌سازیم یا اکران می‌کنیم و نمایش می‌دهیم. هیچ هنرپیشه‌ای در مقابل یک نقش بد کاری از دستش برنمی‌آید. هر چقدر هم که توانایی داشته باشد نمی‌تواند کاری کند. نقش و هنرپیشه در هم ممزوج می‌شوند. این دو تا ظرف و مظروف هستند. درباره نقش نادر تشخیص دادم ابعاد خوبی دارد و برای تماشاگر کنجکاو‌برانگیز است.

بیشترین بده بستان شما در مقابل افسانه پاکروست. درباره کیفیت نقش‌آفرینی او چه نظری دارید؟‌

به نظر من نقش دختر شهرستانی را خیلی خوب بازی کرد. خودش خیلی تلاش می‌کرد و خیلی هم علاقه‌مند بود. ما هیچ مشکلی با هم نداشتیم.

ظاهرا کارگردان این سریال هم زمانی شاگرد شما بوده. درست است؟

زمانی که من سر کلاس‌های زنده‌یاد سمندریان تدریس می‌کردم، محمود معظمی شاگرد من بود. او در سریال «حس سوم» در کنار من کارهای دستیاری را انجام می‌داد. روی او شناخت خوبی داشتم و از توانایی‌هایش آگاه بودم. به‌خاطر همین پذیرفتم در سریالش، هم به عنوان مشاور و هم به عنوان بازیگر حضور داشته باشم.

احسان رحیم‌زاده – گروه رادیو و تلویزیون