سرانجام تصمیم می گیرد شکایت کند. هرچند او را ترسانده اند که خودت نیز متخلف هستی و اگر شکایت کنی دچار مشکل می شوی ولی وجدانش اجازه نمی دهد که بگذارد این کلاهبرداران به راحتی قسر در بروند.
از حدود یک ماه پیش که تصمیم می گیرد برای ادامه تحصیل به یکی از کشورهای اروپایی برود، در اینترنت به جست وجوی شرکت هایی می پردازد که با توجه به محدودیت های موجود ادعا کرده اند توانایی انجام همه کارهای مربوط به اعزام را دارند. پس از چندین بار ارتباط مجازی سرانجام به یکی از این افراد اعتماد می کند و توسط وی به اصطلاح به شرکت معتبری که امور مالی را بر عهده دارد معرفی می شود.
مبلغ مورد درخواست طی ۳ قسط حواله می شود و به وی قول می دهند که ظرف مدت ۲ ماه کارش را درست می کنند. حتی برای جلب اعتماد بیشترش هنگام پرداخت قسط دوم به او اطلاع می دهند که یک هکر حرفه ای این مبلغ را به حساب فردی در اصفهان واریز کرده تا برود و با بیان این که پول را اشتباهی حواله کرده از وی بگیرد.
حتی آدرس و تلفن آن فرد را نیز به شکارشان می دهند و او راهی اصفهان می شود و پولش را پس می گیرد. این اقدام شرکت مزبور اعتماد وی را کاملا جلب می کند و پس از آن کلیه درخواست های آن ها را بی چون و چرا انجام می دهد. کلیه مدارک تحصیلی و شخصی اش را می فرستد و منتظر می شود.
به او گفته می شود که چون کارش غیرقانونی است و بانک های ایران در تحریم هستند باید پول را نه به نام خودش بلکه با یک نام صوری به حسابی که آن ها می دهند حواله کند و ۲ روز پس از پرداخت آخرین قسط با سفارت کشور مقصد تماس و در جریان نوبت مصاحبه اش قرار بگیرد. هنگامی که کار تقریباً تمام است و وی مبلغی در حدود ۳۰ میلیون تومان به حساب هایی که آن ها داده اند حواله می کند، با سفارتخانه تماس می گیرد و در کمال ناباوری می فهمد که نه مدرکی از وی وجود دارد و نه حتی نامش ثبت شده است. درست از همان لحظه کلیه کانال های ارتباطی وی با شرکت مزبور نیز بسته شده و پاسخی دریافت نمی کند. مجبور است باور کند… سرش کلاه گشادی رفته و دستش به هیچ کس نمی رسد.
چندین روز با خود کلنجار می رود تا دل به دریا بزند و برای شکایت برود. تازه آن جاست که می فهمد کسی با او کاری ندارد. حداکثر آن که او را ساده لوح می خوانند ولی نه مجرم و پیگیر کارش می شوند. جالب آن که در تحقیقات پلیس «فتا» مشخص می شود ۲ نفر از افرادی که پول به حساب آن ها رفته، خود نیز قربانی هستند و از هیچ چیز خبر ندارند.
وقتی از دادسرا برمی گردد از وی می پرسم: چند درصد احتمال می دهی به پولت برسی؟ لبخند تلخی می زند و می گوید: راستش دیگر پول برایم اولویت اول نیست، برایم مهم است که کلاهبرداران دستگیر و تنبیه شوند.
کلاهبرداری اینترنتی
برای پی بردن به اهداف سایت های کلاهبرداری در اینترنت باید ۲ عامل را در نظر داشت: یکی شناخت کلاهبرداران و دیگری بستر کلاهبرداری که اینترنت است.
بزهکاران حرفه ای با مددپول و استفاده از ابزارهای پیشرفته به قدرت های مافیایی تبدیل شده و روز به روز حوزه کاری خود را گسترش می دهند. اما عامل دوم که اینترنت است با گستردگی حوزه فعالیت اینترنت، بستری امن برای فعالیت کلاهبرداران فراهم می آورد.
مهندس «حکمت» کارشناس IT و کارشناس سیستم های حفاظتی چند بانک در این باره می گوید: کلاهبرداران در اینترنت اهداف مختلفی را دنبال می کنند؛ به عبارتی کلاهبرداران اینترنتی به دسته های مختلفی تقسیم می شوند. گروه اول عده ای هستند که در سطح حرفه ای با صرف هزینه و به کارگیری افراد متخصص در زمینه های مختلف رایانه ای با هدف های بزرگ اقدام به کلاهبرداری در سطح بین المللی می کنند. گروه دوم نیز کلاهبرداران به اصطلاح خرده پا هستند که برای کسب درآمد اقدام به این عمل می کنند. گروه سوم کسانی هستند که مشکل مالی ندارند ولی با کسب تخصصی برای تفنن، سرگرمی، ماجراجویی و پرکردن خلاءهای روانی اقدام به کلاهبرداری در اینترنت می کنند و در نهایت گروه چهارم، شرکت ها، کارتل ها و یا سازمان های جاسوسی هستند که برای از میدان به در کردن رقبای تجاری و یا اختلال در ثبات اقتصادی و سیاسی یک کشور با صرف هزینه های کلان دراین راستا فعالیت می کنند.
به هر حال مهم این است که همیشه در همه این موارد کاربران اینترنت هستند که در معرض تهدید این افراد و سایت ها قرار می گیرند.
بیشترین جرایم اینترنتی
ولی بیشترین جرایم اینترنتی در چه زمینه هایی است؟ رئیس پلیس فتا در این باره می گوید: برداشت از حساب بانکی، هتک حیثیت و کلاهبرداری اینترنتی بیشترین جرایم اینترنتی است که نمونه هتک حیثیت ارائه اطلاعات غلط از استادان دانشگاه، دزدیدن عکس ها با استفاده از ایمیل های ایجاد شده و انتشار آن در سایت است.
سردار «سیدکمال هادیانفر» رئیس پلیس فتا در مورد بیشترین جرایم اینترنتی در کشور می گوید: ۴۸٫۵ درصد از جرایم برداشت از حساب بانکی است که این به علت سهل انگاری در نگهداری رمزهایشان، سوء استفاده اینترنتی از حساب هایشان یا نفوذ هکر به شبکه بانکی و برداشت پول بوده است.
هتک حیثیت دومین جرم اینترنتی در کشور است که هادیانفر نمونه آن را ارائه اطلاعات غلط از استادان دانشگاه، دزدیدن عکس ها با استفاده از ایمیل های ایجاد شده و انتشار آن در سایت ها دانست.
رئیس پلیس فتا کلاهبرداری اینترنتی با استفاده از فیشینگ و فارنینگ را سومین جرم سایبری در کشور برشمرد و در توضیح فیشینگ گفت: پایه فیشینگ در آن طرف مرزها بسته شده است؛در فیشینگ سایتی کاملاً شبیه درگاه اینترنتی یک بانک طراحی می شود؛ پس از ثبت رمز و پسورد حساب، اطلاعات حساب و رمزها به هکر منتقل می شود و وی بلافاصله بااین اطلاعات حساب فرد را خالی می کند.
وی متذکر می شود: این فضا فرصت های بی نظیری را به بسیاری از کشورها می دهد اما باید به آسیب های جنگ نرمی که از این فضا متوجه جامعه است، توجه شود.
به گزارش فارس، وی با بیان این که دانشگاه ها باید در این عرصه فعال باشند و به شناسایی فرصت ها، تهدیدات و آسیب های این حوزه بپردازند، به آماری از جرایم سایبری اتفاق افتاده در ۲۰ کشور جهان در سال ۲۰۰۹ اشاره می کند و می گوید: ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار جرم اینترنتی در ۲۰ کشور جهان در سال ۲۰۰۹ به ثبت رسیده که یک میلیون و ۹۰۰ هزار مورد آن مربوط به کشور آمریکاست و کشور کره با ۱۶۴ هزار فقره جرم اینترنتی در رتبه چهارم جرایم اینترنتی قرار دارد.
هادیانفر از رشد ۳٫۸ برابری آمار جرایم سایبری ایران در سال ۹۰ نسبت به سال ۸۹ خبر می دهد و اضافه می کند: در سال ۸۹ تعداد هزارو ۳۵ فقره جرم اینترنتی در ایران به ثبت رسید که این آمار در سال گذشته به ۴ هزار مورد افزایش یافت. در صورت ادامه روند کنونی رشد جرایم سایبری در ایران، انتظار است میزان این جرایم در سال جاری به ۸ تا ۱۰ هزار فقره افزایش یابد.
افزایش جرایم سایبری
آن گونه که رئیس پلیس فتا می گوید هر روز با افزایش جرایم سایبری و کلاهبرداری های اینترنتی مواجه ایم. این واقعیتی است که رئیس پلیس فتای استان خراسان رضوی نیز آن را تأیید می کند.
سرهنگ «سید محسن عرفانی» می گوید: به موازات افزایش کاربران اینترنت در ایران و افزایش تعاملات مجازی طبیعی است که کلاهبرداری های اینترنتی نیز روز به روز افزایش یابد. وقتی ایران در خاورمیانه بیشترین تعداد کاربران اینترنتی را دارد، آمار تخلفات کلاهبرداری نیز به همان نسبت بالاست.
وی اضافه می کند: در اینترنت تصمیمات تجاری، جست و جوی اطلاعات و ارتباطات خصوصی خیلی سریع و ظرف چند ثانیه اتفاق می افتد، در حالی که قبلاً ساعت ها طول می کشید، امروزه انواع کلاهبرداری اینترنتی سریع تر از طرح های کلاهبرداری در گذشته انجام می شود. طرح های آنلاین مزایده و خرده فروشی که در سایت های آنلاین ساختگی ارائه می شود بیشترین کلاهبرداری را به خود اختصاص داده است.
«عرفانی» یکی از نقاط جرم خیز را کافی نت های غیرمجاز و متخلف می داند و می گوید: طی بازدیدهای انجام شده از کافی نت های استان به ویژه شهر مشهد متأسفانه مشاهده شده که در بعضی از آن ها تخلفاتی از جمله نصب «کیلاگر» برای سرقت اطلاعات شخصی و هم چنین نگهداری اطلاعات شخصی افراد از جمله عکس ها و فتوکپی کارت ملی و شناسنامه و… وجود داشته است که شهروندان می باید دقت کافی در مراجعه به این نوع کافی نت ها را داشته باشند.
با وی از نگرانی برخی از فریب خوردگان مبنی بر متخلف بودن خودشان و امتناع از شکایت صحبت می کنم.
عرفانی تأکید می کند: مال باختگان و فریب خوردگان به هیچ عنوان متخلف نیستند و ما و مقام قضایی فقط به دنبال کلاهبرداران هستیم. آن ها نباید از شکایت امتناع کنند. بلکه باید با مراجعه به پلیس فتا پیگیر کار شوند و به کلاهبرداران اجازه فعالیت و تکرار جرم را ندهند.
وی تأکید می کند که پلیس فتا به پیشرفته ترین و به روزترین دستگاه ها و امکانات برای ردگیری کلاهبرداران مجهز است و در صورت مراجعه شاکیان با سرعت و دقت زیاد قادر به پی گیری کار هستند.
راه های پیش گیری
چنین کلاهبرداری هایی اگر چه ضررهای بزرگی به کاربران اینترنتی وارد می آورد ولی پیش گیری از طعمه این افراد شدن نیز بسیار آسان است.
مهندس «حکمت» کارشناس IT و کارشناس سیستم های حفاظتی چند بانک در این باره توصیه هایی کاربردی دارد. وی می گوید: کاربران در دنیای مجازی می توانند خود را با شخصیت ها و اسامی گوناگون و غیرواقعی معرفی و در شبکه های اجتماعی، چت روم ها، سایت ها و… فعالیت کنند پس هرگز به افراد در دنیای مجازی اعتماد نکنید زیرا این امکان وجود دارد که با هویت دروغین خود را به شما معرفی کرده باشند. همچنین از ارائه اطلاعات کارت بانکی خود حتی به افراد نزدیک خودداری کنید. برای این که اطلاعات شخصی شما ربوده نشود یا کمتر آسیب پذیر باشد، باید اطلاعات مالی و شخصی خود را به خاطر بسپارید و به طور مرتب آن را کنترل و از آن ها به دقت نگهداری کنید.
وی اضافه می کند: کلاهبرداری از طریق سایت های اینترنتی توسط اتباع کشور نیجریه و سنگال یا با عنوان افراد تبعه این کشورها سابقه دارد. هرگز به ایمیل هایی با عناوین شرکت در قرعه کشی، برنده شدن در مزایده یا مسابقه، خرید اقلام کمیاب، انواع کمک های مالی، مشارکت در سودهای معاملاتی مختلف و… اطمینان نکنید و هیچ مبلغی را به حساب اشخاص خارج از کشور واریز نکنید. فریب های اینترنتی معمولاً از یک الگوی مشابه پیروی می کنند که تماس اولیه از طریق ایمیل یا شبکه های اجتماعی انجام می شود و ابتدا از قربانیان خواسته می شود از طریق ایمیل، تلفن، فاکس و… به این تماس پاسخ دهند و بعد از این که در اولین گام طعمه به دام شکارچیان افتاد، آنان سعی می کنند اعتماد قربانی را جلب کنند و در انتها به بهانه ای از او درخواست پول می کنند پس همیشه هنگام روبه رو شدن با موضوعاتی از این قبیل شباهت الگوهای کلاهبرداری اینترنتی را مدنظر قرار دهید تا در دام ترفندهای آن ها قرار نگیرید.
وی تأکید می کند: برای انجام انواع عملیات بانکی اعم از پرداخت قبوض، پرداخت شهریه دانشگاه، انتقال وجه به حساب های دیگر، انواع خریدهای اینترنتی و… تا حدامکان از کافی نت استفاده نکنید و در صورتی که به اجبار از کافی نت برای عملیات بانکی استفاده کردید بلافاصله بعد از انجام عملیات با مراجعه به دستگاه های خودپرداز، در بانک خود اقدام به تعویض رمز دوم کارت کنید.
از سوی دیگر به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پلیس فتا، ظاهراً یکی از روش های بسیار رایج کلاهبرداری اینترنتی، فیشینگ و دسکتاپ فیشینگ است. در فیشینگ کلاهبردار با ساختن صفحه جعلی که معمولاً آدرس این صفحه جعلی با آدرس سایت اصلی دارای تفاوت جزئی است، اقدام به دریافت اطلاعات حساب و رمزهای عبور کاربر می کند.
در دسکتاپ فیشینگ صفحه جعلی دارای تمام مشخصات و حتی آدرس یکسان با صفحه اصلی است و مجرمین فضای سایبری در روش دسکتاپ فیشینگ از یک بدافزار بر روی سیستم قربانی استفاده می کنند.
روش تشخیص دسکتاپ فیشینگ برای کاربران معمولی دشوار است زیرا اقدامات مجرمانه پشت پرده صورت می گیرد. لذا با توجه به گسترش روزافزون این دسته از جرایم و برای جلوگیری از به دام افتادن در فیشینگ لازم است به آدرس سایت دقت شود و از لینک هایی که در سایت ها و یا ایمیل ها برای شما ارسال می شود برای ورود به صفحات پرداخت الکترونیکی استفاده نکنید. پلیس فتا توصیه کرده برای مقابله با دسکتاپ فیشینگ حتماً موارد زیر رعایت شود:
-از نسخه های قدیمی ویندوز عامل مانند ویندوز xp استفاده نکنید و به صورت مرتب اقدام به بروزرسانی سیستم عامل خود کنید.
– آنتی ویروس مناسب بر روی سیستم خود داشته باشید و آن را به روز کنید.
– از مرورگرهایی مانند IE7,MOZILLA,FIREFOX,OPERA استفاده کنید که حاوی فهرستی از سایت های طراحی شده توسط کلاهبرداران اینترنتی معروف هستند و سایتی که قصد بازدید از آن را دارید با فهرست داخل این مرورگرها مقایسه کنید.
– مرورگر اینترنتی خود را همیشه به روز کنید.
– از دانلود و اجرای فایل های پیوست ایمیل های مشکوک و ناشناس جداً خودداری کنید.
– نرم افزارهای مورد نیاز خود را از سایت های معتبر دارای اصالت دانلود و از دانلود نرم افزارهای مشکوک خودداری کنید.
… در آخرین لحظات تهیه گزارش، با خبر شدم که یکی از متشاکیان آن فرد مال باخته به وی پیامک زده و با ذکر این که پول وی پیش او نیست، آدم بدبختی است، ماهی ۲۰۰ هزار تومان بیشتر درآمد ندارد و تنها پسر پدر بیمارش است، او را قسم داده که از شکایتش صرف نظر کند!
بدیهی است که با افزایش تقاضا در یک زمینه خاص و سر و کار داشتن قشر عظیمی از مردم با یک فناوری جدید و البته مجازی، عده ای متخصص سودجو با اعتماد سازی کاذب، برخی کاربران و مخاطبان را طعمه خود قرار می دهند و از آن ها سوء استفاده می کنند. در این بین کسی که بیش از همه می تواند به ما کمک کند، خود ما هستیم.
چکیده گزارش
برداشت از حساب بانکی، هتک حیثیت و کلاهبرداری اینترنتی بیشترین جرایم اینترنتی را شامل می شود. بزهکاران حرفه ای با کمک پول و استفاده از ابزارهای پیشرفته به قدرت های مافیایی تبدیل شده اند و روز به روز حوزه کاری خود را گسترش می دهند. در این بین با گستردگی حوزه فعالیت اینترنت، بستری امن برای فعالیت کلاهبرداران فراهم می باشد. در سال ۸۹ تعداد هزارو ۳۵ فقره جرم اینترنتی در ایران به ثبت رسید که این آمار در سال گذشته به ۴ هزار مورد افزایش یافت. در صورت ادامه روند کنونی رشد جرایم سایبری در ایران، انتظار است میزان این جرایم در سال جاری به ۸ تا ۱۰ هزار فقره افزایش یابد.
در این بین هرچند پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات(فتا) با پیشرفته ترین امکانات در پی ردگیری متخلفان و کلاهبرداران است ولی کسی که بیش از همه می تواند به ما کمک کند تا فریب کلاهبرداران را دراین فضای مجازی نخوریم، خود ما هستیم.
خراسان