رشد تسهیلات از سپرده‌ها جا ماند

نظام بانکی کشور تا پایان فروردین۹۳، ۵۷۳هزارمیلیاردتومان تسهیلات پرداخت کرده است که ۹۲درصد از مجموع سپرده‌های در اختیار بانک‌ها و موسسات اعتباری را پس از کسر سپرده قانونی بانک مرکزی شامل می‌شود.

در فروردین ۹۳ و در نخستین سال دولت یازدهم بنا بر آنچه به عنوان آمار مانده تسهیلات و سپرده‌های ریالی و ارزی بانک‌ها و موسسه اعتباری توسعه‌ کشور از سوی بانک مرکزی عنوان شده است؛ در مجموع ۶۲۲هزارو۷۳۵میلیاردتومان سپرده با کسر سپرده قانونی نزد سیستم بانکی کشور بوده است. به این ترتیب نسبت تسهیلات به سپرده‌های بانکی که در دولت‌های نهم و دهم تا ۱۱۶درصد هم رسیده بود، هم‌اکنون اصلاح شده و عدد ۹۲درصد را نشان می‌دهد.  نسبت‌هایی که اکنون تا حدی متعادل قلمداد می‌شود اما در سال نخست دولت دهم نشان از ردکردن خطوط قرمز دارد. بررسی مانده تسهیلات و سپرده‌ها در پایان فروردین ۸۹ یا سال نخست دولت دهم نشان می‌دهد که با وجود ۲۲۱هزارو۴۹۴میلیاردتومان سپرده، بانک‌ها و موسسات بیش از ۲۲۹هزارو۳۱۶میلیاردتومان تسهیلات پرداخت کرده‌اند که به این ترتیب نسبت تسهیلات به سپرده‌های بانکی به ۱۰۳درصد بالغ می‌شود.

۲۱ استان کشور روی خط قرمز

بررسی‌های استانی این نسبت نیز در جای خود جای تامل دارد. چراکه بانک‌ها در ۲۱ استان از ۳۰ استان کشور از خطوط قرمز و استانداردهای بانکی عبور کرده بودند. یعنی در فروردین ۸۹، بانک‌های ۲۱ استان بیش از سپرده‌های دریافتی، تسهیلات پرداخت کرده‌اند. بالاترین تخطی‌ها نیز مربوط به استان‌های آذربایجان غربی، کرمانشاه، گلستان، همدان، لرستان و ایلام بوده است. در فروردین ۹۳ نیز همین روال در استان‌ها ادامه داشته است. به این مفهوم که ۲۰ استان کشور دارای پرداختی‌هایی بیش از دریافتی‌ها بوده‌اند که در بین این ۲۰ استان، استان‌های سمنان، لرستان، اردبیل، قزوین و ایلام دارای درصدهای بالای پرداختی نسبت به سپرده‌های در اختیار بوده‌اند.

سهم ۶۱ درصدی تهران از کل تسهیلات اعطایی

بیشترین تسهیلات را پایتخت پرداخت کرده است. در توضیح این مطلب، بانک مرکزی آورده است، به‌دلیل اینکه دفاتر مرکزی بنگاه‌ها و شرکت‌ها در استان تهران مستقر هستند به همین دلیل آمار تسهیلات پرداختی و سپرده‌گیری در این استان بالاست با این حال آمارها نشان می‌دهد بیش از ۶۱درصد از تسهیلات پرداخت‌شده در کشور متعلق به استان تهران است. این نسبت در سپرده‌ها نیز دیده می‌شود و تهران با دارابودن سهم ۶۳درصدی از مجموع سپرده‌های در اختیار نظام بانکی در صدر جدول ایستاده است. این آمار البته مربوط به فروردین ۹۳ است. مقایسه وضعیت کنونی سپرده‌گیری تهران با سال ۸۹ نشان می‌دهد سهم تهران در سال ۹۳ افزایش یافته به‌طوری‌که سهم این استان در میزان سپرده‌های جذب‌شده در فروردین ۸۹، ۵۹/۸ درصد بوده حال آنکه در فروردین ۹۳ به ۶۳/۱درصد رسیده است. ولی در مقابل سهم تسهیلات پرداختی پایتخت بدون تغییر نسبت به سال ۸۹، روی عدد ۶۱/۴ درصد ثابت مانده است.

رشد ناهماهنگ سپرده‌ها و تسهیلات

رشد سپرده‌های بانکی در فروردین ۹۳ به نسبت فروردین سال ۸۹ حدود ۱۷۸درصد می‌شود. در صورتی که سپرده‌های بانکی پس از کسر سپرده قانونی نزد بانک مرکزی را مبنا قرار دهیم، رشد سپرده‌ها به ۱۸۱درصد می‌رسد درحالی‌که رشد تسهیلات ۱۴۹ درصد است. این اتفاق اگرچه نشان می‌دهد بانک‌ها به سمت استانداردهای بانکی گام برمی‌دارند اما نکته دیگری را هم یادآور می‌شود که بانک‌ها نسبت به قبل کمتر تسهیلات داده‌اند. این اتفاق بارها از سوی فعالان اقتصادی با عنوان انقباضی عمل‌کردن بانک‌ها و قفل‌شدن تسهیلات عنوان شده‌ است. گرچه براساس آمار بانک‌ها با این حجم تسهیلات در مقایسه با سپرده‌های جذب‌شده، هنوز هم استاندارد‌ها را رد کرده‌اند.