گردآوری شده توسط مجله خانواده ممتاز نیوز
وقتی که به کودک به خواب رفته خود نگاه میکنید، دلتان میخواهد از او صداهایی بشنوید که نشانگر رویاهای شیرین او باشند: تنفس آسان و شاید یک آه گاه به گاه. اما بعضی والدین، صداهای گوشخراش و نابهنجار به هم ساییدن و فشردن دندانهایشان را میشنوند که دندان قروچه نام دارد و در کودکان امری رایج است.
دندان قروچه اصطلاحی پزشکی به معنای ساییدن دندانها، به هم یا فشار دادن دو فک بر روی هم است که با نام علمی «براکسیزم» شناخته می گردد.دندان قروچه معمولاً در خواب عمیق رخ می دهد ولی ساییدن یا کوبیدن دندان ها در طول روز نیز دیده می گردد. تقریبا ۱۵ تا ۳۳ درصد از کودکان دندان قروچه می کنند. کودکان در سنین بین چهار تا شش سالگی بیشترین احتمال ابتلا به این مشکل را دارند. معمولادر ۲ زمان دندان قروچه کودک شدیدتر است اول هنگامی که دندان های کودک به وجود می آیند و دوم هنگامی که دندان های دائمی در می آیند. بیشتر کودکان عادت دندان قروچه را پس از این که این دو سری از دندان ها کاملادرآمدند از دست می دهند.
علل دندان قروچه کردن
با وجود تحقیقاتی که صورت گرفته است، هیچ کس نمیداند دندان قروچه به چه سبب رخ میدهد. اما در بعضی از موارد ساییدن دندانهای کودک به هم میتواند به این سبب باشد که دندانهای بالا و پایین در راستای یکدیگر و به طور منظم قرار نگرفتهاند. بعضی کودکان این کار را در پاسخ به درد انجام میدهند، مانند گوش درد یا درد ناشی از در آمدن دندانها. آنها ممکن است ساییدن دندانها را برای کاستن از درد انجام دهند، درست مانند وقتی که یک ماهیچه دردناک را میمالیم. اگر دندان قروچه کودکان به این دلایل باشد با رشد و بزرگتر شدن آنها خود به خود برطرف خواهد شد.
استرس یا تنش عصبی و خشم میتواند سبب دیگر باشد. برای مثال یک کودک ممکن است برای آزمون مدرسه و یا تغییری که در زندگیاش به وجود آمده (به دنیا آمدن یک خواهر یا برادر تازه و یا عوض شدن معلم مدرسه) احساس نگرانی کند. حتی داشتن یک بحث یا دعوا با والدین و یا خواهر و برادرها میتواند برای دندان قروچه کردن کافی باشد.
برخی از کودکان بیش فعال نیز دندان قروچه را تجربه میکنند. گاهی اوقات مشکلات پزشکی کودکان مانند فلج مغزی و یا درمانهای دارویی جدی سبب دندان قروچه میشوند.
تأثیرات دندان قروچه کردن
بسیاری از موارد، دندان قروچه کشف نشده و تأثیراتی جدی بر جای نمیگذارند، در حالی که بقیه آنها سبب سردرد و گوش درد میشوند. با این حال معمولاً این مسأله، به سبب صدای ساییده شدن گوشخراشی که دارد معمولاً بیشتر برای اعضای خانواده مشکل ایجاد خواهد کرد!
در بعضی موارد، سائیدن و فشار آوردنهای شبانه به دندانها سبب فرسودگی مینای دندان یاپریدگی لبه دندان می گردد، حساسیت بدن به دما بالا رفته و دردهایی جدی در ناحیه صورت و مشکلاتی در ناحیه فک (مثلاً مشکلات مفصل فکی) به وجود می اورد. البته اکثر کودکانی که دندانهایشان را به هم میسایند به مشکلات فک مبتلا نمیشوند، مگر اینکه ساییدن و فشردن دندانهایشان روی هم مزمن باشد.
اگر فکر میکنید که کودکتان دندانهایش را به هم میساید با یک دندان پزشک ملاقات کنید، تا دندانها را در مورد لب پریدگی مینا و یا سایش و فرسودگی مورد بررسی قرار دهد. همین طور برای اینکه به دندانها آب و هوا اسپری کند تا در صورت وجود حساسیت دندانی آن را تشخیص دهد
تشخیص دندان قروچه
اکثر کودکانی که دندانهایشان را به هم میسایند، از این کارِ خود، آگاه نیستند؛ بنابراین اغلب والدین و یا خواهر و برادرها می باشند که این مشکل را تشخیص میدهند.
برخی از نشانههایی که باید دنبالشان بگردید عبارتند از:
*سرو صدای ناشی از سایش، هنگامی که کودکتان خوابیده است
*شکایت از فک یا صورت دردناک در صبح
*درد در هنگام جویدن
اگر فکر میکنید که کودکتان دندانهایش را به هم میساید با یک دندان پزشک ملاقات کنید، تا دندانها را در مورد لب پریدگی مینا و یا سایش و فرسودگی مورد بررسی قرار دهد. همین طور برای اینکه به دندانها آب و هوا اسپری کند تا در صورت وجود حساسیت دندانی آن را تشخیص دهد.
اگر آسیبی یافت شد، دندانپزشک ممکن است از از کودک سوالاتی مانند سوالات زیر را بپرسد:
* قبل از رفتن به تختخواب چه احساسی داری؟
* آیا دربارهٔ موضوعی در مدرسه یا خانه نگران هستی؟
* آیا از دست کسی عصبانی هستی؟
* قبل از خواب چه کار میکنی؟
این آزمون به دندانپزشک کمک میکند تا متوجه شود دندان قروچه کودک به دلایل آناتونومیکال یا فیزیکی (مانند دندانهای نامرتب) است یا سبب روانشناختی (مانند استرس) دارد و پس از آن یک برنامه درست درمانی را طرح ریزی کند.
درمان دندان قروچه
دندان قروچه در اکثر کودکان در طول رشدشان خود به خود درمان میشود؛ اما تا زمانی که آنها این کار را انجام میدهند ترکیبی از مراقبتهای والدین و قرارهای دندانپزشکی، میتواند مشکل را تحت کنترل نگاه دارد.
در مواردی که ساییدن و فشردن دندانها به یکدیگر سبب بروز درد در صورت و فک میشود و یا به دندانها آسیب میزند، دندانپزشکان ممکن است یک وسیله محافظتی مخصوص (نایت گارد) شبانه را پیشنهاد کنند. این وسیله حفاظتی بر اساس اندازه دندان و دهان کودک قالب گیری میشود، در هنگام شب در دهان گذاشته میشود. با وجود اینکه عادت کردن به این وسیله کمی زمان میبرد اما اثرات مثبت آن به سرعت آشکار میشود.
کمک به کودکانی که دندان قروچه میکنند
چه سبب دندان قروچه کودک فیزیکی باشد و چه روانشناختی، کودکان ممکن است بتوانند با ریلکس و آرام شدن قبل از خواب، آن را کنترل کنند؛ برای مثال گرفتن یک دوش آب گرم، چند دقیقه گوش دادن به یک موسیقی ملایم، و یا خواندن کتاب قبل از خواب میتوانند سبب آرامش کودک شوند.
برای بر طرف نمودن دندان قروچهای که بر اثر استرس به وجود آمده است، از کودکتان بپرسید که چه چیزی سبب ناراحتیاش شده و سپس راهی را برای کمک به او پیدا کنید. به طور مثالً کودکی که به خاطر دوری از خانه برای رفتن به اولین اردوی مدرسه نگران است، به اطمینان بخشی پدر و مادرش در مورد اینکه هر زمان اتفاقی افتاد آنها پیش او خواهند آمد، نیاز دارد.
اگر مشکل پیچیدهتر است، به طور مثالً مهاجرت به یک شهر تازه، در مورد نگرانیهای کودک به بحث و گفتگو بپردازید و سعی کنید با صحبت کردن، ترسهای کودک را بر طرف کنید.
در موارد نادر، این راههای اولیه و ساده برطرف کردن استرس برای متوقف کردن دندان قروچه کودک کافی نیستند. اگر کودکان مشکل خواب دارد و یا اعمال غیر طبیعی انجام میدهد، دندانپزشک یا پزشکتان ممکن است ارزیابیهای بیشتری را پیشنهاد کنند. این میتواند به تشخیص سبب استرس و تعیین درمان مناسب کمک کند.
فرآوری: نسرین صفری
بخش خانواده ایرانی تبیان
منابع: پارسه گرد/جام جم/ویستا
… درحال بارگذاری
سایت موسسه فرهنگی تبیان > بخش خانواده ایرانی
باز نشر: پورتال خبری ممتاز نیوز www.momtaznews.com