دشمنی با آفتاب در روز روشن
طی ۳۰ سال اخیر اثبات شده که قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب خطرناک است زیرا باعث تغییراتی مثل پیری زودرس و سرطان پوست می شود. این امر سبب شد که سازمان غذا و داروی آمریکا برای فرآورده های ضدآفتاب، سیستم برچسبی پیشنهاد کند که بیانگر میزان اثر ضدآفتاب سوختگی آن فرآورده ها باشد. به عبارت دیگر میزان توانایی فرآورده را در حمایت پوست از آفتاب سوختگی نشان دهد.
این توانایی از ۲ تا ۱۵ شماره گذاری شده که بالاترین شماره به معنی بیشترین اثر حفاظتی است. البته اخیرا فرآورده هایی با شماره های بالای SPF آن نیز تولید شده و بعضی ها تا شماره ۵۰ نیز برچسب زده اند. برای اینکه درجه محافظت فرآورده ای را از روی شماره های SPF به دست بیاورید، اول باید بدانید که اگر شما بدون هیچ گونه محافظتی زیر آفتاب قرار بگیرید، پس از چه مدتی پوست تان شروع به سوختن خواهد کرد.
علامت شروع آفتاب سوختگی، ظاهر شدن سرخی اندک در پوست است. حال اگر بتوانید تا قبل از شروع به سوختن پوست، ۱۵ دقیقه زیر آفتاب بمانید، استفاده از فرآورده هایی با شماره۲=SPF شما را قادر خواهد ساخت که ۳۰ (۲×۱۵) دقیقه زیر آفتاب قرار بگیرید و نسوزید. با ۴=SPF یک ساعت (۱۵×۴)، در حالی که با ۱۵=SPF حدود ۴ ساعت می توانید زیر آفتاب باشید و نسوزید.
شماره های SPF ابتدا فقط در مورد سوختگی ناشی از اشعه ماورای بنفش نوع B مطرح بود. امروزه اطلاع داریم نوع A این اشعه نیز به پوست آسیب می رساند. اخیرا نگرانی هایی ابراز شده است که اشعه مادون قرمز نیز در آسیب رساندن به پوست سهم دارد. اگر لایه ازن در جو تخلیه شود، انواع دیگر اشعه ماورای بنفش نیز که معمولا توسط لایه ازن گرفته می شوند باعث نگرانی خواهند شد.
فرآورده های با شماره بالای SPF (۱۵ یا بیشتر) اغلب پوست را از هر دو اشعه ماورای?بنفش نوع A و B محافظت می کنند. گویا مقدار کمی از فرآورده، پوست را در مقابل اشعه مادون قرمز نیز محافظت می کند. اگر شما می خواهید کاملا از آسیب آفتاب در امان باشید، باید از فرآورده ای استفاده کنید که از هر دو اشعه پوست را محافظت کند.
نباید بگذارید شماره SPF فرآورده در شما احساس امنیت کاذب ایجاد کند و نباید ضدآفتاب را تنها بار اول به کار ببرید بلکه برای به دست آوردن حفاظت لازم، باید آن را به دفعات تکرار کنید زیرا ضدآفتاب توسط عرق، شنا، حوله، ماسه و … رقیق شده یا از بین خواهد رفت.
شماره های روی برچسب فرآورده را خیلی هم جدی نگیرید. اینها برای شرایط ایده آل مصرف در نظر گرفته شده اند و این شرایط در دنیای واقعی نادر است.
بالاخره باید به یاد داشته باشید که هیچ کدام از ضدآفتاب های موجود، صد?درصد موثر نیستند. اگر شما به مدت طولانی زیر آفتاب قرار بگیرید حتی با بهترین ضدآفتاب?ها هم احتمالا خواهید سوخت.
● ضدآفتاب فیزیکی بخریم یا شیمیایی؟
ضدآفتاب ها بر دو نوع اند: شیمیایی و فیزیکی. ضد?آفتاب های شیمیایی خود به دو دسته تقسیم می شوند: آنهایی که پوست را از سوختن در برابر اشعه محافظت می کنند و آنهایی که پوست را در مقابل برنزه شدن با اشعه ماورای بنفش نوع A حفظ می?کنند.
ضدآفتاب های شیمیایی، اشعه ماورای بنفش را جذب کرده و مانع نفوذ آن به پوست می?شوند. مواد موثر ضدآفتاب های شیمیایی برای اشعه ماورای بنفش B شامل پاراآمینوبنزوئیک اسید، سینامیت ها و سالیسیلات ها هستند. بنزوفنون ها مثل اکسی بنزوفنون در مقابل اشعه ماورای بنفش A موثرند. معمولا تنها، فرآورده های با ۱۰=SPF یا بیشتر حاوی ضدآفتاب های شیمیایی هستند که از هر دو اشعه ماورای بنفش A?و B حفاظت می کنند.
برخی فرآورده ها حاوی مواد محافظ فیزیکی مثل اکسید روی یا تیتانیوم دیوکساید به تنهایی یا در ترکیب با ضدآفتاب های شیمیایی هستند. ضدآفتاب های فیزیکی برخلاف ضدآفتاب های شیمیایی که اشعه خورشید را به خود جذب می کنند بیشتر با سد کردن یا با انعکاس دادن اشعه خورشید مانع رسیدن آن به پوست می شوند.
مواد سدکننده فیزیکی، از هر دو اشعه ماورای بنفش A? و B و اشعه مادون قرمز حفاظت می کنند. با اینکه اثر ضدآفتاب های فیزیکی بیشتر است ولی روی پوست لایه نازکی باقی می گذارند که بعضی اشخاص آن را دوست ندارند. آنها همچنین حالت چربی دارند و ماسه و اجسام دیگر را به خود می گیرند.
● شغلتان چیست؟
کشاورزان، قایقرانان، چوپانان و اشخاص زیاد دیگری باید بیرون کار کنند. برای چنین افرادی محافظت پوست شان در مقابل آفتاب اهمیت خاصی دارد. اشخاصی که به مدت طولانی در بیرون، زندگی یا کار می کنند و اوقات فراغت شان را بیرون از منزل صرف می کنند محافظت پوست شان در مقابل آفتاب باید مثل حمام کردن و برس کردن دندان و روزانه باشد.
هر روز از یک ضدآفتاب موثر (۱۵=SPF یا بیشتر) استفاده کنید و اگر در انتخاب آنها تردید دارید از متخصصان پوست یا از داروخانه بخواهید تا شما را راهنمایی کنند. نوعی را انتخاب کنید که جلوی مضرات هر دو اشعه ماورای بنفش A?و B را بگیرد.
نازنین دربندی
روزنامه سلامت