نردبانی برای حرفه‌ای شدن

شاید این واهمه عمومی به این خاطر باشد که درک و شناخت درستی از ابعاد سختی و آسانی کار وجود ندارد. بسیاری از علاقه‌مندان فکر می‌کنند باید ایده‌ای ناب در سر داشته باشند و به فنون فیلمسازی کاملا مسلط باشند.

اما اگر واقعا این دغدغه در فرد علاقه‌مند وجود داشته باشد که اثری تصویری از خود به‌جا بگذارد، وقتی به صورت جدی پیگیر چگونگی رسیدن به هدفش می‌شود، می‌بیند لازم نیست از همان ابتدا به تمام فنون تسلط کامل داشته باشد.

کافی است آن مقدار جسارت و جرأت داشته باشد تا دوربین را به دست بگیرد و ایده‌های کوچکی را که در اطرافش می‌بیند، به تصویر بکشد البته این که ایده‌های کوچک تبدیل به فیلمنامه شود، اجرای آن به بازیگران سپرده شود، عوامل مختلف پشت صحنه از جمله فیلمبردار و صدابردار و تدوینگر و… انتخاب شوند تا فردی به عنوان فیلمساز آماتور یک فیلم کوتاه غیرحرفه‌ای بسازد، مستلزم این است که فرد متحمل زحمت و هزینه قابل توجهی شود.

برنامه «نردبان» که عصرهای جمعه از شبکه مستند پخش می‌شود، منحصرا به فیلم‌‌های مستند کوتاه که توسط علاقه‌مندان تازه کار ساخته شده، می‌پردازد.

در این برنامه، هر هفته دو تا چهار فیلم مستند پخش می‌شود و مورد بررسی قرار می‌گیرد. معمولا قبل از پخش هر فیلم، سازنده آن به صورت تلفنی توضیحی در مورد کاری که ساخته است، می‌دهد و بعد از پخش، فیلم از سوی یک منتقد حرفه‌ای مورد نقد قرار می‌گیرد و ظرایف و ضعف‌های آن بازگو می‌شود.

در نردبان، کار فیلمساز جوان امتیازدهی نمی‌شود، وارد رقابت با مستندهای دیگر هم نمی‌شود، بحث بازنده و برنده نیز مطرح نیست، جایزه‌ای هم در کار نیست.

تنها مستندساز می‌تواند با ارائه کارش، از نقاط قوت و ضعف آن اطلاع پیدا کند. منتقد برنامه به این نکته واقف است که آن فیلمساز، کم‌تجربه است و احتمالا از بسیاری از نکات ریز اطلاع ندارد، تنها علاقه و دغدغه فیلمسازی است که او را وادار به ساختن فیلم مستند کرده است.

اصولا این گونه نقد کردن آثار هنری حرکت مثبتی است که در زمینه‌های مختلف هنر، جای خالی آن ملموس است. معمولا هنرجویان تازه‌کار این فرصت و موقعیت را پیدا نمی‌کنند که کارهای ابتدایی و غیرحرفه‌ای خودشان را به نمایش عموم بگذارند و بازخوردهای آن را دریافت کنند.

بیشتر دوستان و آشنایان تنها کسانی هستند که به تماشای کارشان می‌نشینند و نظرشان را ارائه می‌دهند تا بالاخره موقعیتی برای تولید کاری حرفه‌ای پیدا کنند. اما در برنامه نردبان اثر مستندساز هرقدر هم که کوچک باشد، دیده می‌شود و به صورت حرفه‌ای مورد نقد جدی قرار می‌گیرد.

درست است که در نردبان، اثر فیلمساز با آثاری هم سطح و اندازه خودش قیاس می‌شود، اما گاهی هم یک اثر با کارهای بسیار جدی‌تر از خودش مقایسه می‌شود.

وقتی به نظر می‌آید مستندساز در مرحله‌ای قرار دارد که می‌تواند اثری حرفه‌ای‌تر ارائه کند، لحن نقد هم جدی‌تر و حرفه‌ای‌تر می‌شود.

شروینه شجری کهن – جام‌جم