شورای حمایت مصداق‌های رد متون نمایشی را مشخص کند

امیر دژاکام نویسنده و کارگردان تئاتر درباره وضعیت نمایش” نامتعادل گنگ” که قرار بود آن را خرداد ماه درسالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه ببرد به خبرنگار مهر گفت: متن نمایش “نامتعادل گنگ” از طرف رئیس مجموعه تئاتر شهر و شورای نظارت و ارزشیابی مورد قبول واقع شده بود و تنها تائید شورای حمایت بر آثارنمایشی را برای برآورد هزینه لازم داشت. اما متاسفانه طی تماسی که چند روز قبل با من گرفته شد اعلام کردند متن “نامتعادل گنگ” از طرف شورای حمایت در اولویت اجرا قرار نگرفته است.

وی ادامه داد: در شورا درباره مسائل مالی و هزینه‌های این نمایش صحبتی نشده بلکه ایرادات وارده نسبت به متن بوده است. شورای حمایت باید نمایشنامه را مورد بررسی قرار دهد و تصویب کند که به آن نمایش بودجه مورد نظر داده می‌شود یا خیر. سوال من این است که دراولویت قرار گرفتن و یا نگرفتن یک متن نمایشی برای اجرا بر چه مبنایی است. مفاهیم و مصداق‌های اولویت باید مشخص و شفاف در اختیار هنرمندان قرار گیرد.

وی افزود: تا زمانی که این مسائل حل نشود شائبه بی‌عدالتی در تئاتر وجود دارد و توضیحاتی هم که برخی مواقع داده می‌شود هنرمندان و افکار عمومی را راضی نمی‌کند. نمایشنامه “نامتعادل گنگ” به قلم من که یک نمایشنامه‌نویس ایرانی هستم به نگارش درآمده است. این متن از روی ریخت شناسی و شکل نمایش ایرانی و بر اساس یکی از درخشان‌ترین یادگارهای نمایش ایرانی یعنی “بلبل سرگشته” شکل گرفته است.

کارگردان “رویای خلیج فارس” گفت: این اثر مفاهیم توحیدی و چگونگی ارتباط انسان با خداوند را به تصویر می‌کشد. بنابراین من دچاراین پارادوکس شده‌ام که اگر مفاهیم توحیدی و شکل نمایش‌های ایرانی در اولویت اجرا قرار ندارند پس چه نمایش‌هایی در اولویت است و مورد تائید قرار می‌گیرند.

وی تاکید کرد: شخصا انسان بسیار با حوصله‌ای هستم. در طول ۳۰ سال گذشته نیز مذاکرات گوناگون و گفتگوهای کاری فراوانی را پشت سر گذاشته‌ام. بنابراین این بار نیز حوصله می‌کنم. یا با اعضا شورای حمایت بر سر مصداق‌ها تفاهم نداریم که شاید اثر دیگری را ارائه کنم و یا از اساس مفاهیم، مفاهیم دیگری است که من آنها را درک نمی‌کنم. در این صورت باید چند وقتی فعالیت تئاتری خود را متوقف کنم و احتمالا پروژه اجرای تئاتر در سطح بیمارستان‌ها و خانه سالمندان را دنبال خواهم کرد.

وی عنوان کرد: تلاش کردم این موضوع را پیگیری کنم وبا آقایان خاتمی (رئیس انجمن نمایش)، قادر آشنا و الوند در این زمینه صحبت کنم تا مفهوم اولویت را برای من توضیح دهند اما هنوز موفق به انجام این کار نشده‌ام. متن این نمایش از منظر رئیس تئاتر شهر، رئیس شورای نظارت و ارزشیابی و شخصیت حقوقی ریاست مرکز هنرهای نمایشی تائید شده است. بنابراین سه نماینده‌ای که در شورای حمایت از آثار نمایشی حضور دارند متن را تائید کرده‌اند. مایلم بدانم که کدامیک از کارشناسان این شورا “نامتعادل گنگ” را نپسندیدند.

کارگردان “عروسی خون” گفت: علاقمندم توضیح داده شود تائید نشدن این متن به چه معنی است تا از محضر آنها کسب فیض کنم و بیشتر بیاموزم. آیا این حرف به معنای رد این پروژه است؟ یا من می‌توانم با بودجه خصوصی این نمایش را روی صحنه ببرم یا اینکه متن دیگری را جایگزین آن کنم. چون از میان ۶ نمایشنامه‌ای که ارائه داده بودم “نامتعادل گنگ” و “ساقی” برای اجرا تصویب شده‌اند. بنابراین نمایشنامه “ساقی” راهم می‌توانم اجرا کنم.

دژاکام ادامه داد: چون نمایش “نامتعادل گنگ” مضمونی سرخوشانه درباره توحید داشت و در فضایی شاد اجرا می‌شد آن را برای اجرا در ایام شعبانیه انتخاب کردم. می‌دانم که این اثر پروداکشن سنگینی دارد و به مسئولان نیز پیشنهاد داده بودم که برای این کار یک مدیر تولید انتخاب کنند. البته “نامتعادل گنگ” را با پروداکشن و هزینه سبک تری هم می‌شود روی صحنه برد.

وی تاکید کرد: من درک می‌کنم که هزینه این نمایش زیاد است اما اگر به من اعلام می‌کردند که به دلیل هزینه بالا این متن رد شده است می‌پذیرفتم. اما زمانی که به متن نمایشنامه ایراد می‌گیرند برایم واجب می‌شود که اشکالات را بدانم و آنها را بر طرف کنم. بدیهی است که این متن خالی از اشکال نیست اما آنقدر شاخ و برگ دارد که سایه‌ای بر سر من باشد و توجه به این نکته نیز حایز اهمیت است که من معمولا در حین تمرین دوباره کارهایم را می‌نویسم.

وی افزود: به هرحال کارشناسان و متخصص‌هایی که درباره این متن نظر دادند حتما به تمام جوانب و نکات توجه داشته‌اند و قطعا به چند کلمه یا چند دیالوگ که شاید به تنهایی واژگان کدری باشند توجه نکرده‌اند و البته به مفاهیم فلسفی و دینی اثر نیز توجه داشته‌اند. هیچ وقت خود را خالی از اشکال ندانستم و اکنون نیز چون کودکی آماده آموختنم.

وی توضیح داد: من تلاش می‌کنم از طریق رایزنی و گفتگو دیدگاه‌های دوستان را درک کنم. هرچند ممکن است اختلاف نظرهایی با یکدیگر داشته باشیم اما مایلم از طریق ارتباط مستقیم با دیدگاه‌های مسئولان آشنا شوم. گروه ماهان با سابقه ۳۰ ساله خود نزدیک به ۱۴ ماه است که نتوانسته نمایشی را روی صحنه ببرد در حالی که این روزها شاهد هستیم بخشی از خانواده تئاتر خوشبختانه به صورت مداوم مشغول فعالیت هستند. این اشکال نیست که هنرمندان تئاتر همیشه مشغول کار باشند، تلاش و جهت‌گیری نهایی ما نیز باید برای فعالیت دائم هنرمندان باشد اما از سوی دیگر کار نکردن بخشی از بدنه تئاتر به تناسب و هارمونی این جامعه لطمه‌های شدیدی وارد می کند و طبیعتا کل جامعه از این ناهنجاری تاثیر خواهد گرفت.

این استاد دانشگاه در پایان گفت: برای من به عنوان نماینده گروه “ماهان” جدا از روی صحنه بردن یک اثر هنری، مسئله اشتغال و کار گروه هم مطرح است. این گروه همیشه اعلام کرده نوبت اجرا را به رسمیت نمی‌شناسد و یک هنرمند نباید به یک ماه اجرا در طول سال محکوم شود. با این وجود مثل همیشه به خدا پناه می‌برم و تلاش می‌کنم با عقل و باور شخصی خودم و همین طور همکاری دوستانم در گروه “ماهان” این مشکل را برطرف کنم. البته به قول حافظ: چه جای شکر و شکایت ز نقش نیک و بد است/ چو بر صحیفه هستی رقم نخواهد ماند.