بیمه مهریه طرحی خام و غیرقابل اجرا

مهریه، دولتمردان و دولت زنان را هم به ستوه آورده و نشانه‌اش طرح‌های مختلفی است که هر از گاهی از سوی نهادهای درگیر مطرح می‌شود و بدون آن که به نتیجه دلخواه برسد، پرونده‌شان مختومه می‌شود.

دولتی‌ها نگران زندان‌هایی هستند که بدهکاران مهریه آن را قرق کرده‌اند و آن ۶۰۰ میلیارد تومانی که اگر قرار باشد همه این بدهکاران آزاد شوند، موردنیاز است.

مطرح شدن پیشنهاد بیمه مهریه زنان هم از همین دلواپسی‌ها ریشه می‌گیرد. مدیر سیاسی فرهنگی مرکز امور زنان ریاست جمهوری مبتکر این پیشنهاد است که در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید می‌کند که بیمه شدن مهریه زنان از سوی شوهران در حد یک پیشنهاد خام است و هیچ ‌یک از زوایای آن روشن نیست.

اما لقمه در گلو مانده مهریه، به همین پیشنهاد خام نیز دل بسته؛ به همین علت زهره‌سادات لاجوردی به جام‌جم توضیح می‌دهد که این طرح کاملا اختیاری به دنبال این است تا راهی باز کند تا مردان بر حسب توان مالی‌شان، از ابتدای ازدواج، هر ماه مبلغی را به عنوان حق بیمه بپردازند و به صورت تدریجی بخشی از مهریه زن را پس‌انداز کنند.

لاجوردی که بار دیگر بر خام بودن این پیشنهاد تاکید می‌کند، اصرار دارد که هنوز مشخص نیست که چگونه باید با بیمه‌ها به توافق رسید و سهم مردان از حق بیمه و سهم شرکت‌های بیمه از این کار چقدر است، اما آنچه مسلم است این‌ که این بیمه فقط مهریه‌های متعارف (و نه مهریه‌های رویایی) را تحت‌پوشش قرار می‌دهد.

شدنی نیست

بیمه کردن مهریه زنان می‌تواند ایده خوبی باشد، به این شرط که تکه‌های پازل آن به درستی کنار هم چیده شود. اگر گفته‌های زهره لاجوردی را ملاک قرار دهیم، بیمه مهریه می‌تواند راهکاری برای آسان‌سازی پرداخت مهریه و ترویج این فرهنگ باشد که درخواست مهریه از سوی زن، لزوما به معنی ختم زندگی مشترک نیست؛ اما با این حال این پیشنهاد آنقدر مهم و فراگیر است که از هم‌اکنون با وجود خامی‌اش، برخی صاحبنظران در حوزه زنان نسبت به آن موضع گرفته‌اند.

منیره نوبخت، عضو شورای فرهنگی اجتماعی زنان یکی از این منتقدان است که معتقد است نوع نگاه اسلام به مهریه که آن را عندالمطالبه و حتمی می‌داند، باعث می‌شود اقدامات قانونی در این حوزه به نتیجه نرسد.

او به ایسنا می‌گوید: مهریه یک امر شخصی و خانوادگی و حقی است که با رضایت مرد یا زن یا خانواده‌های آنان شکل می‌گیرد، بنابراین نباید در آن دخالت‌های قانونی صورت گیرد. ضمن این ‌که با توجه به تعریف موجود در زمینه بیمه، به کار بردن اصطلاح «بیمه مهریه زنان» صحیح نیست و نمی‌توان مهریه را بیمه کرد.

کارساز است

در مقابل این نقطه‌نظر نظراتی هست که می‌گوید اختیاری بودن بیمه مهریه می‌تواند به زنان و مردانی که از آن استقبال می‌کنند، کمک کند.

آرش دولتشاهی، وکیل دادگستری یکی از نمایندگان این طرز فکر است. او به جام‌جم می‌گوید: بیشتر زنانی که مطالبه مهریه می‌کنند، آنهایی هستند که در زندگی مشترک دچار مشکل شده‌اند و اگر هم قصد واقعی برای دریافت مهریه نداشته باشند سعی می‌کنند تا از این ابزار برای تحت فشار قرار دادن شوهر و خروج از بلاتکلیفی استفاده کنند. پس اگر این زنان مورد حمایت بیمه مهریه قرار بگیرند، در زمان روآوردنشان به طلاق، این بیمه می‌تواند بخشی از مشکلاتشان را حل کند ضمن این‌ که مردان نیز می‌توانند از خدمات این بیمه نفع ببرند و از زندان فاصله بگیرند.

این حقوقدان البته بیمه طلاق را کارسازتر از بیمه مهریه می‌داند، چون به باور او اگر بیمه، طلاق را تحت‌پوشش قرار دهد دیگر زنان نیازی به تاکید بیش از حد بر مهریه ندارند و اگر روزی زندگی‌شان به جدایی کشید، می‌توانند روی حمایت‌ بیمه حساب‌کنند.

البته زهره لاجوردی موافق این نظر نیست. او هدفش از طرح این پیشنهاد را ترویج فرهنگ پرداخت مهریه به زن با صلح و صفا می‌داند و معتقد است اگر قرار باشد طلاق را بیمه کنیم آن‌وقت این ذهنیت به وجود می‌آید که مهریه مربوط به زمان فروپاشی خانواده است؛ در حالی که مهریه از نظر اسلام هبه و هدیه‌ای از سوی مرد به زن و نشانه محبت او به همسر است.

استقبال مردان، شرط اصلی

می‌گویند تا طرحی از سوی مردم پذیرفته نشود، از همان ابتدا محکوم به شکست است؛ چه طرحی سیاسی باشد، چه اقتصادی و چه طرحی اجتماعی و فرهنگی. لازمه موفقیت طرح بیمه مهریه زنان نیز استقبال مردها از آن است.

بی‌شک تعهدات شرکت‌های بیمه و پایبند ماندن آنها به تعهدات، یکی از شرط‌های جلب‌اعتماد است به طوری که مردان احساس کنند اگر هر ماه مبلغی را به حساب بیمه واریز می‌کنند در عوض زمانی که زندگی‌شان با مشکل مواجه شد بیمه‌ها به انواع بند‌ها و تبصره‌ها برای فرار از تعهد، متوسل نمی‌شوند و البته زنان نیز باید به این باور برسند که اگر به بیمه مهریه دل‌خوش می‌کنند و قید عندالمطالبه بودن مهریه را می‌زنند در عوض، بیمه در روز مبادا از آنان حمایت خواهد کرد.

مریم خباز – گروه جامعه