بپذیریم که خشکسالی رخ داده است

متاسفانه در بخش کشاورزی حمایت جدی وجود ندارد و برنامه ها بیشتر مقطعی است. هر چند مجلس هفتم و هشتم مصوبات خوبی در این بخش داشته اند، اما به آنها عمل نمی شود. در مجلس هشتم افزایش سرمایه سه برابری بانک کشاورزی تصویب شد تا منابع خوبی در اختیار این بخش قرار بگیرد. از سوی دیگر مصوب شد دولت تا ۸۵ درصد نیازهای بهسازی زیرساخت های بخش کشاورزی را بپردازد و آبیاری نوین را توسعه بدهد.
   
با این وجود هنوز هم بخش کشاورزی به کمک نیازمند است. در موضوع هدفمندی یارانه ها، بخش کشاورزی هم مانند بخش تولید مورد بی مهری قرار گرفت و سهم آن پرداخت نشد. از همین رو کشاورزان با افزایش هزینه روبه رو شدند، طوری که حتی در تامین نهاده های دامی هم مشکلاتی بروز کرد و برای نخستین بار کشور با مشکلات عجیبی مانند افزایش بی رویه قیمت مرغ روبه رو شد. البته این مشکلات یک روزه به وجود نیامده و معلول اتفاقات سالیان گذشته است. با این وجود شرایط به گونه یی شده که دیگر افراد کمتر به حضور در بخش کشاورزی رغبت نشان می دهند. از ابتدای انقلاب اسلامی در ایران که تولید محصولات کشاورزی در کشور ۲۵ میلیون تن بوده، هم اکنون این رقم به حدود ۱۰۷ میلیون تن رسیده است، اما من معتقدم این عدد دست کم می تواند به ۲۰۰ میلیون تن برسد. گرچه برخی کارشناسان معتقدند با مدیریت درست و استفاده صحیح از منابع، این رقم تا ۳۰۰ میلیون تن هم قابل افزایش است.
   
امروز کشور با مشکل جدی در تامین آب کشاورزی روبه روست و به شدت خشکسالی را تجربه می کند. متاسفانه استفاده بهینه از آب هم در کشاورزی ایران وجود ندارد و آبیاری سطحی بخش زیادی از منابع را هدر می دهد. با این وجود می توان محصولات مقاوم به خشکی کاشت و بخشی از تولید را در این بخش افزایش داد. اما مشکل خشکی در کشور ما جدی است. هم اکنون بارش در ایران از یک سوم متوسط جهانی هم کمتر است و نمی توان توقع داشت کشاورزی در ایران هم مانند برزیل که سالانه دو هزار میلی متر بارش دارد، یکسان باشد.
   
در واقع این مزیت در ایران از بین رفته و به همین دلیل است که جشن خودکفایی تولید گندم در ایران هم اکنون جای خود را به واردات گندم داده است. ایران تاکنون پیشرفت خوبی در احداث سد داشته، اما وقتی بارانی نبارد، آنها هم کارایی نخواهند داشت. ظرفیت اسمی آب پشت سد زاینده رود یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون متر مکعب است، در حالی که هم اکنون کمتر از ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب پشت این سد ذخیره شده است.
   
امروز بخش وسیعی از زمین های کشاورزی کشور در استان های خوزستان، اصفهان، کرمان و فارس در اثر پدیده خشکسالی از بین رفته است. این واقعیت را باید پذیرفت که کشور درگیر خشکسالی مزمن است. گندم دیم بدون باران رشد نمی کند، بنابراین باید یا در ازای آن واردات انجام داد یا اینکه به فکر افزایش بهره وری در بخش آب بود.
   
از سوی دیگر کشاورزی ایران با مشکل مدیریتی هم روبه روست. اعتبارات لازم به این بخش تزریق نمی شود و اجرای طرح هدفمندی یارانه ها هم بدون پشتوانه برای کشاورزی اجرایی شد.
   
بخشی از نهاده های دامی در کشور امکان تولید ندارد چون نیاز اصلی آنها آب است. از سوی دیگر افزایش نرخ ارز و تحریم ها هم کار را به جایی رساند که منابع زیادی برای واردات نهاده های دامی هزینه شود. این روند هم باعث شد قیمت گوشت و مرغ در کشور به میزان زیادی افزایش یابد.
   
من راهکار حل مشکلات کنونی را برنامه ریزی بلندمدت برای استفاده بهینه از آب می دانم. در مجلس هشتم تصویب شد که آبیاری مدرن توسعه یابد تا بهره وری در این بخش به ۹۰ درصد برسد. تکنولوژی تولید محصولات کشاورزی هم باید بهبود یابد و دولت می توان به جای صرف این همه هزینه برای واردات محصول، برای بهبود شرایط تولید هزینه کند. از سوی دیگر آموزش کشاورزان هم اهمیت ویژه دارد. هم اکنون فارغ التحصیلان کشاورزی در حجم عمده یی بیکارند یا به کارهای دیگر غیر از کشاورزی مشغولند. می توان در یک برنامه ریزی درست این عده را به کار گرفت به طوری که هم آنها از مشاغل کاذب یا غیرمرتبط با رشته تحصیلی رها شوند، هم کشاورزی علمی شود و رونق بگیرد.
   
*عضو سابق کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی

منبع: اعتماد


Tabnak.IR | تابناک

نظرتان را در مورد مطلب فوق بنویسید. نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.