درآمد نفتی و فرار مالیاتی؛ دو چالش عمده بودجه

کسری بودجه ۹۲ و چگونگی تنظیم بودجه سال آینده، همچنان مهمترین دغدغه دولت و مجلس در روزهای اخیر است.

بهروز مرادی چندی پیش با اذعان به اینکه کسری بودجه در اقتصاد کشور همواره به صورت مزمن وجود داشته است، از کمبود نقدینگی و کسری بودجه ۹۲ خبر داد.
رحیم ممبینی، معاون بودجه معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهوری نیز با اذعان به این مساله گفت: کسری بودجه ۹۲ بیش از آنچه تصور می‌شود، بوده است.
مرادی در حضور خبرنگاران راه برون رفت از این مشکل را تدوین بودجه انقباضی اعلام کرد و گفت: برای اینکه بتوانیم بودجه ۹۲ را به گونه‌ای تدوین کنیم که کسری آن سبب چالش در اقتصاد کشور نشود، آن را انقباضی و در عین حال با توجه به عدم وجود وابستگی به نفت تهیه می‌کنیم.
این در حالی است که سال آینده درآمد نفتی کشور به سبب تحریم‌های خصمانه غرب به شدت کاهش خواهد یافت.
هادی حق‌شناس کار‌شناس اقتصادی، در این مورد با صحه گذاشتن بر موضوع یاد شده تأکید کرد: نقدینگی بیش از ۴۰۰ هزار میلیارد تومانی و ادامه روند صعودی آن از عوامل اصلی کسری بودجه ۹۲ است.
به گفته وی، نمی‌توان بودجه سال آینده را انقباضی تهیه کرد، در حالی که بسیاری از داده‌های بودجه شفاف نیست و دولت با انحراف در برنامه‌های ۵ سال توسعه، سبب گسترش هزینه‌های خود شده است.

درآمد نفتی، چالش بودجه ۹۲

نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نهم در این زمینه می‌گوید: اینکه قیمت نفت چه باشد و دیگر اینکه تبدیل دلار‌ها به ارز خارجی ناشی از فروش نفت به ریال به چه نرخی باید باشد؟مهمترین مساله است.
غلامرضا تاجگردون افزود: به نظرم ما باید نه بسیار قیمت نفت را بالا ببینیم و نه درآمد آن را، همچنین نباید تبدیل نرخ ارز به ریال را رقم بسیاری در نظر بگیریم که توقع جامعه بالا برود.

فرار مالیاتی، چالش دیگر بودجه

بر اساس گزارشی از مرکز پژوهش‌های مجلس نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی بین ۷ تا ۸ درصد است، این درحالیست که ۴۰ درصد اقتصاد ایران معافیت مالیاتی دارند و بنابر گزارش اقتصاد ۲۱ درصد از اقتصاد ایران نیز زیر زمینی است یعنی به طور کلی حدود ۶۰ درصد از اقتصاد ایران مالیات نمی‌دهد و تنها ۴۰ درصد از اقتصاد ایران که بیسش‌تر شامل اقشار حقوق بگیر و اصناف خورده پا می باشند مالیات می‌پردازند.
همان قدر که تکیه بر درآمدهاتی مالیاتی به جای نفت به طور کامل قابل اطمینان نیست‌‌ همان قدر هم تعیین میزان نفت صادراتی، قمیت نفت و قیمت هر دلاردر بودجه ۹۲ مبهم و نامشخص است.