راستش را بگو

به عبارت دیگر همان گونه که فیلم‌ها و سریال‌ها بر مخاطبان تاثیر می‌گذارند، از مناسبات اطرافشان تاثیر نیز می‌پذیرند.

هر فیلم و سریال با نمایش شخصیت‌ها و روابط بین آنها، بخشی از ویژگی‌های یک جامعه را بازنمایی می‌کند البته تحلیل و واکاوی این ویژگی‌ها کار ساده‌ای نیست و شناختش مستلزم داشتن نگاهی عمیق و منصفانه به کارهای تولید شده است.

اگر بخواهیم سریال «راستش را بگو» را با همین نگاه بررسی کنیم با واقعیتی تلخ مواجه می شویم. این مجموعه داستانی همان گونه که از عنوانش پیداست در مذمت دروغگویی ساخته شده است.

فعلا به این مساله کار نداریم که آیا سریال توانسته از عهده اجرای این ماموریت سنگین برآید یا خیر. مساله این جاست که چه انگیزه ای یک مجموعه عوامل را واداشته که پرچم صداقت را بالا بگیرند و به همه یادآوری کنند که راستگویی سنت پسندیده‌ای است؟‌

مساله وقتی مهم‌تر می‌شود که این سریال را در کنار دیگر کارهای نمایشی با مضمون راستگویی قرار دهیم. چند ماه پیش بود که سریال «خداحافظ بچه» عواقب تلخ دروغگویی یک خانواده نابارور را نشان داد.

پیش از آن در سریال «چاردیواری» سیروس مقدم دیدیم شخصیت اصلی به خاطر بیان یک دروغ کوچک مجبور به ارتکاب اشتباهات بزرگی شد و در پایان خودش را در مهلکه‌ای زجرآور گرفتار دید.

در سینما نیز فیلم‌های «چهارشنبه سوری»، «درباره الی»، «محاکمه در خیابان»، «سعادت‌آباد» و… ساخته شده که داخلمایه مشترک همه‌شان پرهیز از تظاهر و دروغگویی شده است. استقبال بالای مخاطبان از این آثار نمایشی نشان می‌دهد خیلی‌ها دارند از این آسیب اجتماعی رنج می‌برند.

فیلمی که زشتی و پلیدی دروغ را نشان می‌دهد: حرف دل مردم را می‌زند. همان مردمی که از شنیدن دروغ‌های پی‌درپی اطرافیان خسته شده‌اند و می‌خواهند نفرتشان را از این رفتار زشت نشان دهند.

در آموزه‌های دینی ما آمده است دروغ کلید همه گناهان است، نجات انسان در راستگویی است،‌ حقیقت را بگویید حتی اگر به ضررتان باشد و …

رسانه‌های جمعی باید با تکیه بر این جملات طلایی به دنبال پاسخ این سوال باشند که چرا در وقته ما بازار دروغ این قدر رونق گرفته است.

آدم ها چرا راستش را نمی‌گویند؟ به خاطر منافعشان یا به این خاطر که فضای امنی برای راستگویی وجود ندارد؟ فیلم‌ها و سریال‌های نامبرده شده اگر بتوانند این سوال را در ذهن رسانه‌ها، جامعه‌شناسان و علمای اخلاق زنده کنند، قطعا کار بزرگی کرده‌اند.

احسان رحیم‌زاده – گروه رادیو و تلویزیون